De bestreden reclame-uitingen
Het betreft de volgende uitingen voor Vitalize Positief Saffraan Complex:
A. een televisiecommercial waarin onder meer wordt gezegd:
“Bent u vaak somber, neerslachtig of moedeloos? Vitalize helpt. Met Vitalize Positief. Het werkt opbeurend en helpt bij geestelijke energie.”
B. de website vitalize.nl, voor zover hierop over Vitalize Positief Saffraan Complex de volgende mededelingen worden gedaan:
“- Voor een positieve gemoedstoestand (…)
– Helpt bij wisselende stemmingen (…)
– Somber of neerslachtig? Vitalize helpt.
Hieronder staat onder meer:
“Beschrijving (…)
Het effect van saffraan op de gemoedstoestand wordt door meerdere studies onderbouwd. We adviseren een dagdosering van 28 mg saffraan extract gedurende minimaal 4 weken.
Wat je moet weten over Saffraan
– Positief voor lichaam en geest*
– Helpt bij wisselende stemmingen tijdens de menstruatiecyclus*
(…)
Melisse extract:
– Voor een goede gemoedstoestand*
(…)”
De klacht
Adverteerder maakt reclame voor een vitaminepreparaat tegen “wisselende stemmingen”, “somberheid” en “neerslachtigheid”. Zij claimt hierbij dat het middel “helpt” en door meerdere studies wordt onderbouwd. Op de website van adverteerder wordt bovendien geclaimd: “Voor een goede gemoedstoestand”. Door dit alles wekt adverteerder zeer sterk de suggestie, en beweert zij in feite, dat het product bewezen effectief is tegen neerslachtigheid en somberheid. Voor psychisch kwetsbare mensen suggereren de uitingen dat zij het product kunnen gebruiken als ze depressief zijn. Deze suggesties en claims zijn wetenschappelijk niet bewezen en (dus) misleidend, aldus klaagster. Nog kwalijker is dat ze mensen met een klinische depressie verleiden om het product te kopen en hen zo weerhouden van het zoeken van adequate medische hulp.
De informatie van de Keuringsraad KOAG/KAG
De uitingen vallen binnen de competentie van de Keuringsraad Aanprijzing Gezondheidsproducten (KAG). In de reclame-uitingen is gebruik gemaakt van ‘on hold’ claims voor botanicals. De KAG zou in het kader van Verordening EG 1924/2006 hebben gevraagd onder welke ID-nummers en voor welke nutriënten de geclaimde eigenschappen nog ‘on hold’ staan bij de EFSA, en of de dagdosering van deze nutriënten voldoet aan de conditions of use behorende bij deze ID-nummers.
Bovendien had de KAG bij de televisiecommercial gevraagd een disclaimer op te nemen bij het gebruik van de ‘on hold’ claims. Indien de uitingen aan de KAG zouden zijn voorgelegd, dan had zij deze niet van toelatingsnummer(s) voorzien. De teksten zijn in strijd met artikel 5.1 Code Aanprijzing Gezondheidsproducten (CAG), onder meer omdat gebruik wordt gemaakt van niet toegestane bewoordingen van gezondheidsclaims.
Het verweer
Adverteerder stelt dat zij de regelgeving naleeft en onderbouwt de bestreden claims als volgt.
Melisse mag de claim ‘mental health’ dragen bij gebruik van 80 mg. In het product zit 100 mg. Het betreft de ‘on hold’ claim met ID 2301.
Saffraan mag de claim ‘mental health’ dragen bij gebruik van 30 mg. In het product zit 28 mg, en daarnaast noemt adverteerder “wetenschappelijk onderbouwde informatie”. Het betreft de ‘on hold’ claim met ID 2038.
De vitamines B6, B11 en B12 mogen daarnaast ook de claims dragen op het gebied van een goede gemoedstoestand.
Adverteerder verwijst naar de bijlage ‘PMF Saffron’ voor een uitgebreidere onderbouwing. Hierin zijn van alle ingrediënten onder andere de effecten, risico’s en interacties onderzocht. Dit is zorgvuldig gedaan en adverteerder gaat ervan uit dat dit voldoet aan de eisen. Tevens legt adverteerder een wetenschappelijke publicatie over met betrekking tot saffraan.
De beslissing van de voorzitter
De voorzitter heeft de klacht gegrond verklaard en heeft geoordeeld dat de uitingen in strijd zijn met artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Kort samengevat heeft de voorzitter daartoe overwogen dat de claims met betrekking tot ‘wisselende stemmingen’, ‘somberheid’, ‘neerslachtigheid’ en ‘een goede gemoedstoestand’, die in de reclame-uitingen voor Vitalize Positief Saffraan Complex worden gebruikt, niet voldoen aan de eis dat gezondheidsclaims in overeenstemming moeten zijn met de algemene voorschriften van Verordening (EG) nr. 1924/2006 (Claimsverorde-ning) en opgenomen moeten zijn in de lijst van toegestane claims dan wel moeten vallen onder de overgangsregeling voor ‘on hold’ claims. Daardoor is sprake van verboden gezondheidsclaims in de zin van artikel 10 lid 1 Claimsverordening, zodat de uitingen in strijd zijn met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC. Omdat de bestreden claims ontoelaatbaar zijn, is ook de verwijzing op de website naar studies (over saffraan) ter onderbouwing van die claims niet toelaatbaar.
Het bezwaar tegen de beslissing van de voorzitter
Adverteerder voert aan dat de televisiecommercial (uiting A) niet meer zal worden vertoond.
Verder is op de website (uiting B) verwijderd: “(…) Vitalize helpt” en “Het effect van saffraan (…) onderbouwd”.
Het bezwaar van adverteerder betreft het ontoelaatbaar verklaren van een aantal claims die staan op de ‘indicatieve lijst on hold claims’ van de Keuringsraad, waarvan een gedeelte wordt overgelegd. In deze lijst staan onder andere de volgende claims die mogen worden gebruikt voor de gemoedstoestand (‘mental health’ mag worden gebruikt voor Melissa en Saffraan): opbeurend, neerslachtig, somber, terneergeslagen, zwaarmoedig, minder vrolijk en opgewekt gevoel, moedeloos, bij ups en downs, voor een goede gemoedstoestand (deze laatste mag binnenkort niet meer). De claims op de website zijn hierop gebaseerd, zodat adverteerder in de veronderstelling is dat deze claims gebruikt mogen worden.
Het oordeel van de Commissie
1.
De Commissie stelt voorop dat zij de bestreden reclame-uitingen beoordeelt in de vorm waartegen de klacht is gericht, dus ongeacht eventuele wijzigingen die adverteerder inmiddels heeft doorgevoerd.
2.
De claims betreffende ‘wisselende stemmingen, somberheid en neerslachtigheid’ en ‘een goede gemoedstoestand’, waartegen de klacht is gericht, zijn gezondheidsclaims in de zin van Verordening (EG) nr. 1924/2006. Adverteerder baseert deze claims blijkens haar verweer specifiek op melisse, saffraan en op de vitamines B6, B11 en B12 die in het product aanwezig zijn.
3.
Ten aanzien van de genoemde vitamines geldt Verordening (EU) nr. 432/2012 tot vaststelling van een lijst van toegestane gezondheidsclaims voor levensmiddelen die niet over ziekterisicobeperking en de ontwikkeling en gezondheid van kinderen gaan. Deze lijst is gebaseerd op onafhankelijke wetenschappelijke adviezen van de European Food Safety Authority (EFSA). Indien in reclame voor een product een gezondheidsclaim wordt gebruikt die correspondeert met een op die lijst voorkomende goedgekeurde gezondheidsclaim, en daarbij aan de voorwaarden voor het gebruik van de claim is voldaan, wordt van de juistheid van de claim uitgegaan. In voormelde lijst staat, voor zover hier van belang, de volgende door de Europese Commissie voor vitamine B6 goedgekeurde bewoording: “Vitamine B6 draagt bij tot een normale psychologische functie”. Voor vitamine B12 geldt hetzelfde. Met de voorzitter is de Commissie van oordeel dat de in de uitingen gebruikte bewoordingen verder gaan dan dit in de goedgekeurde claims omschreven effect, nu de bestreden gezondheidsclaims in de reclame-uitingen niet zijn beperkt tot een bijdrage aan de normale psychologische functie, maar een verbetering van deze functie impliceren: “Het werkt opbeurend”, “Somber of neerslachtig? Vitalize helpt”, “Helpt bij wisselende stemmingen”, “Voor een positieve gemoedstoestand”. De in de uitingen gebruikte claims vinden derhalve geen grondslag in de voor vitamines B6 en B12 toegelaten (voorbeeldbewoordingen voor) gezondheidsclaims met betrekking tot de psychologische functie. Voor vitamine B11 bestaat geen enkele goedgekeurde claim met betrekking tot deze functie.
4.
De claims in de uitingen zijn tevens gebaseerd op plantaardige stoffen (botanicals) waarvoor onder bepaalde voorwaarden het gebruik van gezondheidsclaims voorlopig is toegelaten. Deze claims staan ‘on hold’. Adverteerder beroept zich op de ‘on hold’ claims met ID-nummers 2028 (Saffraan/Crocus sativus L) en 2301 (Melisse/Melissa). Adverteerder stelt dat het gebruik van deze claims is toegelaten voor “mental health”. Dit is echter het toepassingsgebied van de claims, maar geen weergave van de bewoordingen van de ingediende claims waarmee de door adverteerder gebruikte claims moeten overeenstemmen om onder de ‘on hold’ regeling te vallen. Adverteerder heeft niet betwist dat voor Crocus sativus L (saffraan) de volgende claims zijn ingediend: “Contributes to emotional balance/ Helps to support the relaxation/ Helps to maintain a positive mood” en dat voor Melissa (melisse) de claims “Support calmness and to help sleep onset/ Help normalise/ Promote sleep (onset)/ Contributes to optimal relaxation/ Contributes to a normal/ helps to maintain a healthy sleep/ Contributes to a good and calm rest” zijn ingediend. Met de voorzitter is de Commissie van oordeel dat, mede gelet op hetgeen ten aanzien van de voor de vitamines B6 en B12 genoemde voorbeeldbewoordingen van de toegelaten vergelijkbare gezondheidsclaim is overwogen, de ‘on hold’ gezondheidsclaims zo kunnen worden samengevat dat de genoemde botanicals saffraan en melisse bijdragen tot een normale psychologische functie. Overeenkomstig hetgeen ten aanzien van de vitamines B6 en B12 is overwogen, geldt vervolgens ook hier dat de in de reclame-uitingen gebruikte claims wezenlijk verder reiken dan de bewoordingen van de voor Crocus sativus L (saffraan) respectievelijk Melissa (melisse) ingediende claims. Door het geheel van de uitingen wordt de indruk gewekt dat het product van Vitalize helpt om een verbetering te bewerkstelligen in een negatieve gemoedstoestand (“wisselende stemmingen, somberheid en neerslachtigheid”) en aldus een “positieve gemoedsrust” te verkrijgen. De gesuggereerde verbetering gaat verder dan de ingediende on hold claims dat saffraan en melisse bijdragen tot een normale psychologische functie. Gelet hierop kan het beroep van adverteerder op de ‘Indicatieve lijst gezondheidsaanprijzingen on hold claims’ van de Keuringsraad niet slagen.
5.
Of het effect van saffraan op de gemoedstoestand door meerdere studies wordt onderbouwd, zoals op de bestreden website wordt beweerd, is niet relevant, nu de bestreden claims voor dit bestanddeel hoe dan ook ontoelaatbaar zijn, ongeacht de studies waarop adverteerder zich beroept. Dit impliceert dat ook de verwijzing naar deze studies ter onderbouwing van bedoelde claims ontoelaatbaar is.
6.
Op grond van het voorgaande voldoen de uitingen niet aan de eis dat de gezondheidsclaims in overeenstemming moeten zijn met de algemene voorschriften van Verordening (EG) nr. 1924/2006 en opgenomen moeten zijn in de lijst van toegestane claims dan wel onder de overgangsregeling voor ‘on hold’ claims dienen te vallen. Derhalve is, overeenkomstig de informatie van de Keuringsraad KOAG/KAG, sprake van verboden gezondheidsclaims in de zin van artikel 10 lid 1 Claimsverordening, zodat de uitingen in strijd met de wet zijn als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
7.
Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter dat de uitingen in strijd zijn met artikel 2 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
Hieronder volgt de beslissing van de voorzitter d.d. 28 april 2021:
De bestreden reclame-uitingen
Het betreft:
1. een televisiecommercial waarin onder meer wordt gezegd:
“Bent u vaak somber, neerslachtig of moedeloos? Vitalize helpt. Met Vitalize Positief. Het werkt opbeurend en helpt bij geestelijke energie.”
2. de website vitalize.nl, voor zover hierop over Vitalize Positief Saffraan Complex de volgende mededelingen worden gedaan:
- Voor een positieve gemoedstoestand
- Helpt bij wisselende stemmingen
- Somber of neerslachtig? Vitalize helpt.
Hieronder staat onder meer:
“Beschrijving (…)
Het effect van saffraan op de gemoedstoestand wordt door meerdere studies onderbouwd. We adviseren een dagdosering van 28 mg saffraan extract gedurende minimaal 4 weken.
Wat je moet weten over Saffraan
- Positief voor lichaam en geest*
- Helpt bij wisselende stemmingen tijdens de menstruatiecyclus* (…)
Melisse extract:
- Voor een goede gemoedstoestand* (…)
Samenvatting van de klacht
Adverteerder maakt reclame voor een vitaminepreparaat tegen “wisselende stemmingen”, “somberheid” en “neerslachtigheid”. Zij claimt hierbij dat het middel “helpt”’ en door meerdere studies wordt onderbouwd. Op de website van adverteerder wordt bovendien geclaimd: ‘Voor een goede gemoedstoestand”. Door dit alles wekt adverteerder zeer sterk de suggestie, en beweert zij in feite, dat het product bewezen effectief is tegen neerslachtigheid en somberheid. Voor psychisch kwetsbare mensen suggereren de uitingen dat ze het product kunnen gebruiken als zij depressief zijn. Deze suggesties en claims zijn wetenschappelijk niet bewezen en (dus) misleidend. Nog kwalijker is dat ze mensen met een klinische depressie verleiden om het product te kopen en hen zo weerhouden van het zoeken van adequate medische hulp.
De informatie van de Keuringsraad KOAG/KAG
De uitingen vallen binnen de competentie van de Keuringsraad Aanprijzing Gezondheidsproducten (KAG). In de reclame-uitingen is gebruik gemaakt van ‘on hold’ claims voor botanicals. De KAG zou in het kader van Verordening EG 1924/2006 hebben gevraagd onder welke ID-nummers en voor welke nutriënten de geclaimde eigenschappen nog ‘on hold’ staan bij de EFSA, en of de dagdosering van deze nutriënten voldoet aan de conditions of use behorende bij deze ID-nummers. Bovendien had de KAG bij de televisiecommercial gevraagd een disclaimer op te nemen bij het gebruik van de ‘on hold’ claims. Indien de uitingen aan de KAG zouden zijn voorgelegd, dan had zij deze niet van toelatingsnummer(s) voorzien. De teksten zijn in strijd met artikel 5.1 Code Aanprijzing Gezondheidsproducten (CAG). onder meer omdat gebruik wordt gemaakt van niet toegestane bewoordingen van gezondheidsclaims
Samenvatting van het verweer
Adverteerder leeft de regelgeving na en onderbouwt de bestreden claims als volgt.
Melisse mag de claim ‘mental health’ dragen bij gebruik van 80 mg. In het product zit 100 mg. Het betreft de ‘on hold’ claim met ID 2301.
Saffraan mag de claim ‘mental health’ dragen bij gebruik van 30 mg. In het product zit 28 mg, en daarnaast noemt adverteerder “wetenschappelijk onderbouwde informatie”. Het betreft de ‘on hold’ claim met ID 2038.
De vitamines B6, B11 en B12 mogen daarnaast ook de claims dragen op het gebied van een goede gemoedstoestand.
Adverteerder verwijst naar een bijlage voor een uitgebreidere onderbouwing, te weten ‘PMF Saffron’. Hierin zijn van alle ingrediënten onder andere de effecten, risico’s en interacties onderzocht. Dit is zorgvuldig gedaan en adverteerder gaat ervan uit dat dit voldoet aan de eisen. Tevens legt adverteerder een wetenschappelijke publicatie over met betrekking tot saffraan.
Het oordeel van de voorzitter
1) Klaagster maakt bezwaar tegen de reclame-uitingen voor Vitalize Positief Saffraan Complex voor zover daarin dit product in verband wordt gebracht met wisselende stemmingen, somberheid en neerslachtigheid, alsmede een goede gemoedstoestand. De voorzitter zal, gelet op de inhoud van de klacht, de beoordeling tot deze claims beperken. Het zijn gezondheidsclaims in de zin van Verordening (EG) nr. 1924/2006. Adverteerder baseert deze claims blijkens haar verweer specifiek op melisse, saffraan en op de vitamines B6, B11 en B12 die in het product aanwezig zijn. Daarbij wordt gesteld dat het genoemde effect van saffraan door meerdere studies is onderbouwd.
2) Ten aanzien van de genoemde vitamines verwijst de voorzitter naar Verordening (EU) nr. 432/2012 tot vaststelling van een lijst van toegestane gezondheidsclaims voor levensmiddelen die niet over ziekterisicobeperking en de ontwikkeling en gezondheid van kinderen gaan. Deze lijst is gebaseerd op onafhankelijke wetenschappelijke adviezen van de European Food Safety Authority (EFSA). Indien in reclame voor een product een gezondheidsclaim wordt gebruikt die correspondeert met een op die lijst voorkomende goedgekeurde gezondheidsclaim, en daarbij aan de voorwaarden voor het gebruik van de claim is voldaan, wordt van de juistheid van de claim uitgegaan. In voormelde lijst staat, voor zover hier van belang, de volgende door de Europese Commissie voor vitamine B6 goedgekeurde bewoording: “Vitamine B6 draagt bij tot een normale psychologische functie”. Voor vitamine B12 geldt hetzelfde. De voorzitter neemt aan dat adverteerder haar claims op deze goedkeuringen baseert. De in de uitingen gebruikte bewoordingen gaan echter verder dan dit in de goedgekeurde claims omschreven effect. De bestreden gezondheidsclaims in de reclame-uitingen zijn namelijk niet beperkt tot een bijdrage aan de normale psychologische functie, maar impliceren een verbetering van deze functie. De claims komen immers erop neer dat dit product mensen opvrolijkt en dat men dankzij dit product geen last meer heeft van wisselende stemmingen (“Het werkt opbeurend”, “Somber of neerslachtig? Vitalize helpt.”, “Helpt bij wisselende stemmingen”, “Voor een positieve gemoedstoestand”). Dit is een wezenlijk ander, verdergaand effect dan in de toegelaten gezondheidsclaim is verwoord. De in de uiting gebruikte claims vinden derhalve geen grondslag in de voor vitamines B6 en B12 toegelaten (voorbeeldbewoordingen voor) gezondheidsclaims met betrekking tot de psychologische functie. Voor vitamine B11 bestaat overigens geen goedgekeurde claim met betrekking tot deze functie.
3) De claims zijn tevens gebaseerd op plantaardige stoffen (botanicals) waarvoor onder bepaalde voorwaarden het gebruik van gezondheidsclaims voorlopig is toegelaten. Deze claims staan ‘on hold’. Adverteerder beroept zich op de ‘on hold’ claims met ID-nummers 2028 (saffraan/Crocus sativus L) en 2301 (Melisse/Melissa). Adverteerder stelt dat het gebruik van deze claims is toegelaten voor “mental health”. Dit is echter het toepassingsgebied van de claims, maar geen weergave van de bewoordingen van de ingediende claims waarmee de door adverteerder gebruikte claims moeten overeenstemmen om onder de ‘on hold’ regeling te vallen. Voor zover de voorzitter bekend, zijn voor Crocus sativus L de volgende claims ingediend (letterlijke weergave): “Contributes to emotional balance/ Helps to support the relaxation/ Helps to maintain a positive mood”. Voor Melissa betreft het de volgende claims (letterlijke weergave): “Support calmness and to help sleep onset/ Help normalise/ Promote sleep (onset)/ Contributes to optimal relaxation/ Contributes to a normal/ helps to maintain a healthy sleep./ Contributes to a good and calm rest.” De voorzitter vat, mede gelet op hetgeen ten aanzien van de voor de vitamines B6 en B12 genoemde voorbeeldbewoordingen van de toegelaten vergelijkbare gezondheidsclaim is overwogen, de ‘on hold’ gezondheidsclaims aldus samen, dat de genoemde botanicals bijdragen tot een normale psychologische functie. Overeenkomstig hetgeen ten aanzien van de vitamines B6 en B12 is overwogen, geldt vervolgens ook hier dat de in de reclame-uitingen gebruikte claims wezenlijk verder reiken dan de bewoordingen van de voor Crocus sativus L respectievelijk Melissa ingediende claims. Of het effect van saffraan op de gemoedstoestand door meerdere studies wordt onderbouwd, zoals op de bestreden website wordt beweerd, is niet relevant, nu de bestreden claims voor dit bestanddeel hoe dan ook ontoelaatbaar zijn, ongeacht de studies waarop adverteerder zich beroept. Dit impliceert dat ook de verwijzing naar deze studies ter onderbouwing van bedoelde claims ontoelaatbaar is.
4) Op grond van het voorgaande voldoen de uitingen niet aan de eis dat de gezondheidsclaims in overeenstemming moeten zijn met de algemene voorschriften van Verordening (EG) nr. 1924/2006 en opgenomen moeten zijn in de lijst van toegestane claims dan wel onder de overgangsregeling voor ‘on hold’ claims dienen te vallen. Derhalve is, overeenkomstig de informatie van de Keuringsraad KOAG/KAG, sprake van verboden gezondheidsclaims in de zin van artikel 10 lid 1 Claimsverordening, zodat de uitingen in strijd met de wet zijn als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Adverteerder zal de gebruikte claims dienen te herformuleren teneinde deze in overeenstemming te brengen met Verordening (EG) 1924/2006 mede gelet op de CAG. Zolang adverteerder dit niet heeft gedaan, zijn de claims ontoelaatbaar. De voorzitter beslist als volgt.
De beslissing van de voorzitter
Op grond van het voorgaande zijn de hierboven gespecificeerde mededelingen in de bestreden reclame-uitingen in strijd met artikel 2 NRC. De voorzitter beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.