De bestreden reclame-uiting
Het betreft een televisiecommercial van de Hartstichting in het kader van “Jij en je hart”. In de uiting wordt ingegaan op ‘Philip’ en zijn hart. Terwijl de voice-over zegt: “Vrienden voor het leven. Maar dat was ooit anders. Philip zorgde namelijk niet altijd even goed voor zijn hart”, is een scène te zien waarin de hoofdrolspeler iets eet terwijl hij voor een pand staat met op de gevel “Döner Land”. Hierna wordt verder ingegaan op de wijze waarop Philip en zijn hart ‘vrienden’ werden.
Samenvatting van de klacht
Klager maakt bezwaar tegen de scène in de commercial waarin de hoofdrolspeler als slechte eter wordt afgebeeld, omdat op de achtergrond een pand met daarop heel groot “Döner Land” is te zien. Dit suggereert dat Döner slecht voor het hart is. Döner Land is geen bestaand bedrijf. Door toch naar Döner Land te verwijzen, wordt buitenproportioneel de nadruk gelegd op Turkse fastfood restaurants als restaurants die specifiek eten verkopen dat slecht voor het hart is. Er zijn genoeg andere fastfood restaurants die in grotere getallen aanwezig zijn in Nederland en die derhalve een groter probleem vormen voor het hart. Door desondanks Döner Land te tonen, worden Turkse fastfood restaurants gediscrimineerd en worden burgers misleid. De commercial is op basis van een vooroordeel tot stand gekomen. Adverteerder heeft het ongetwijfeld niet zo bedoeld, maar klager verwacht beter van een stichting die nationaal actief is.
Samenvatting van het verweer
De producent van de commercial had toestemming van Döner Land om dit restaurant in beeld te brengen. Het verbod op discriminatie strekt primair ter bescherming van mensen. Het kort in beeld brengen van Döner Land is geen vorm van discriminatie en/of een negatief vooroordeel ten opzichte van de Turkse bevolkingsgroep. Het gaat om een willekeurig voorbeeld van ongezonde voeding (fastfood). Het is onomstreden dat Döner (net als ander fastfood) ongezond is. De commercial zegt (vanzelfsprekend) niets negatiefs over Turkse mensen, noch bevat deze de boodschap dat Turkse mensen anders behandeld zouden moeten worden dan anderen. Het is ook niet aannemelijk dat de kijkers de reclame-uiting op die manier zullen interpreteren. De les die de kijker (hopelijk) uit de commercial zal trekken, is dat een gezonde voeding en levensstijl zeer belangrijk zijn voor de gezondheid van het hart. Adverteerder is niet verplicht om andere fastfoodketens in beeld te brengen. De reclame beoogt ook niets te zeggen over de schadelijkheid van Döner ten opzichte van ander fastfood en/of Turkse fastfood ketens ten opzichte van andere ketens.
Het oordeel van de voorzitter
1) De televisiecommercial bestaat uit diverse korte scènes waarin in beeld, alsmede door een voice-over en door de hoofdrolspeler zelf op het leven van de hoofdrolspeler wordt ingegaan. Daarbij wordt als rode draad in de verhaallijn steeds het belang van een gezond hart (“vrienden worden met je hart”) benadrukt. In een van de scènes wordt gezegd dat de hoofrolspeler vroeger “niet altijd even goed voor zijn hart” zorgde. Hierbij is op de achtergrond kort, maar wel duidelijk een horecagelegenheid met de naam “Döner Land” in beeld die blijkens het verweer echt bestaat. Klager stelt dat de verwijzing naar fastfood niet door middel van een Turks fastfood restaurant had dienen te worden uitgebeeld. Hij acht de keuze voor een ‘Döner’ horecagelegenheid discriminerend omdat daardoor buitenproportioneel de nadruk wordt gelegd op Turkse fastfoodrestaurants. Hij stelt dat het meer voor de hand had gelegen restaurants van grotere, landelijk bekende fastfoodketens te tonen. De voorzitter oordeelt als volgt.
2) De korte scène waar het hier om gaat, is onmiskenbaar niet bedoeld om specifiek het eten van Turkse fastfood restaurants als slecht voor het hart aan te wijzen. De horecagelegenheid die in de televisiecommercial is te zien, dient in plaats daarvan slechts ter illustratie van een fastfoodrestaurant en zal door de kijker ook niet anders worden begrepen dan dat het eten van fastfood als zodanig niet goed voor het hart is, ongeacht welk soort fastfood het betreft. Dat sommigen de keuze voor een Turks fastfoodrestaurant in dit verband niet aangewezen achten en om die reden niet zullen waarderen, is in het licht van het voorgaande onvoldoende om te oordelen dat de televisiecommercial een vorm van discriminatie op grond van ras, etnische afstamming of nationaliteit bevat of bevordert. Evenmin kan de reclame-uiting nodeloos kwetsend voor een bevolkingsgroep worden geacht of kan sprake zijn van misleiding. De voorzitter beslist daarom als volgt.
De beslissing van de voorzitter
Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.