Omschrijving:

Het betreft een advertentie en een uiting op de website www.solidaridad.nl waarin onder andere staat: “’n spijkerhard verhaal over jeans”, “(..) dat een kilo reguliere katoen een halve kilo giftige bestrijdingsmiddelen kost” en “De afgelopen vijf jaar zo’n 40.000 katoenboeren zelfmoord hebben gepleegd. Vaak door het drinken van de bestrijdingsmiddelen die ze niet meer konden betalen”.
In de advertentie staat voorts: “Solidaridad zoekt nieuwe wegen om die zieke wereldeconomie weer gezond en duurzaam te maken”.
Op de website staat voorts een link naar: “Bekijk en lees het hele verhaal”.

De klacht

De volgende beweringen kunnen door adverteerder niet worden hardgemaakt:
a. De stelling dat een spijkerbroek een halve kilo giftige bestrijdingsmiddelen kost.
b. “De afgelopen vijf jaar zo’n 40.000 katoenboeren zelfmoord hebben gepleegd. Vaak door het drinken van de bestrijdingsmiddelen”.
c. “Solidaridad zoekt nieuwe wegen om die zieke wereldeconomie weer gezond en duurzaam te maken”.
Om die reden zijn de uitingen misleidend.

Omdat bij de tekst een “bloedige jeans” is afgebeeld waar bloed uit druipt, vindt klager de uitingen in strijd met de goede smaak en het fatsoen.

Voorts is klager van mening dat de uitingen in strijd zijn met artikel 5 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

In de uitingen staat dat een kilo reguliere katoen een halve kilo giftige bestrijdingsmiddelen kost en niet dat een spijkerbroek dit kost. Deze stelling is gebaseerd op de volgende bron: The sustainability of cotton, Consequences for man and environment. Kars Kooistra and Aad Termorshuizen, Biological Farming Systems, Wageningen University, Communication and Innovation Studies, Wageningen University, Science Shop Wageningen UR, April 2006, Report 223 pagina 9, 21 en 22, Van de bewuste pagina’s daarvan heeft adverteerder een kopie overgelegd.

De stelling dat de afgelopen vijf jaar zo’n 40.000 katoenboeren zelfmoord hebben gepleegd, vaak door het drinken van de bestrijdingsmiddelen, is gebaseerd op een combinatie van onafhankelijke bronnen waarvan adverteerder een overzicht geeft en kopieën overlegt. Hierop zal in het oordeel worden nader ingegaan voor zover dit van belang is.

Klager is niet overtuigd door het verweer. De gegevens die in de overgelegde bijlagen staan, zijn uit hun context gehaald, verkeerd geïnterpreteerd of niet relevant. Geen enkel zogenaamd feit is goed onderbouwd. Klager motiveert deze stellingname.

Adverteerders statement “om die zieke wereldeconomie weer gezond en duurzaam te maken” is buitensporig arrogant. De groei van 240 naar 8.000 biologische boeren is niet bepaald spectaculair op een totaal van vele miljoenen boeren.

Er wordt inderdaad een verband gelegd tussen de zelfmoorden en de bestrijdingsmiddelen. Niet wordt echter gezegd dat het de enige oorzaak is. Voorts wordt naar de website verwezen voor nadere informatie en daar worden ook nog andere oorzaken genoemd. Wat het aantal zelfmoorden betreft: in de overgelegde bijlagen worden op twee plaatsen de 40.000 zelfmoorden genoemd. Deze aantallen gaan over India in totaal en betreffen specifiek aan katoenboeren. Er zijn geen officiële overheidscijfers.

Het oordeel van de Commissie

a. Met betrekking tot de mededeling “(..) dat een kilo reguliere katoen een halve kilo giftige bestrijdingsmiddelen kost”, verwijst adverteerder naar een artikel waarin echter geen informatie wordt gegeven over de hoeveelheid gebruikte giftige bestrijdingsmiddelen. Adverteerder stelt dat voor 1 hectare land in India “ongeveer 150 kg chemicaliën, waaronder kunstmest en levensgevaarlijke giftige stoffen” worden verbruikt. Kunstmest kan echter niet onder de noemer ”giftige bestrijdingsmiddelen” worden gebracht. Gelet op het voorgaande acht de Commissie de bewuste mededeling te absoluut. Van “’n spijkerhard verhaal over jeans” kan dan ook niet gesproken worden.
b. Wat betreft de mededeling dat “De afgelopen vijf jaar zo’n 40.000 katoenboeren zelfmoord hebben gepleegd. Vaak door het drinken van de bestrijdingsmiddelen die ze niet meer konden betalen” overweegt de Commissie dat de overgelegde stukken hiervoor onvoldoende steun bieden en dat adverteerder ook niet over officiële cijfers daarover beschikt. In één artikel wordt gesproken over “40.000 farmers suicides during the last 5-7 years” hetgeen niet hetzelfde is als 40.000 in 5 jaar of, zoals in de tekst van de link op de website staat: “de laatste zes jaar (..) rond de 40.000”. Gelet op het voorgaande acht de Commissie ook deze mededeling te absoluut.
c. De mededeling “Solidaridad zoekt nieuwe wegen om die zieke wereldeconomie weer gezond en duurzaam te maken” acht de Commissie niet misleidend, omdat adverteerder niet méér zegt dan dat zij naar wegen zoekt om een bepaald doel te bereiken. Adverteerder heeft het recht om dat doel na te streven en de lezer daarover te informeren. Over de mate waarin dit streven tot nu toe succesvol is geweest, suggereert deze mededeling niets.

Adverteerder heeft blijkens het voorgaande niet aan zijn verplichting als bedoeld in artikel 8.2 NRC (nieuw) voldaan. Meer specifiek is geen duidelijke infor­matie verstrekt.
Voorts is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen – zoals het doen van een donatie – , dat hij anders niet zou hebben genomen. Om die reden is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC (nieuw).

Bij de beantwoording van de vraag of het feit dat een “bloedige jeans” is afgebeeld tot het oordeel leidt dat de reclame-uiting in strijd is met de goede smaak en/of het fatsoen, stelt de Commissie zich terughoudend op, gelet op het subjectieve karakter van deze criteria. Met betrekking tot de onderhavige uiting, acht de Commissie de grenzen van hetgeen toelaatbaar moet worden geacht niet overschreden. Zij overweegt daartoe dat adverteerder – in beginsel – de vrijheid heeft om als maatschappelijke organisatie zijn denkbeelden te uiten en dat de uiting geen afbeelding bevat die de Commissie als schokkend beoordeelt. De Commissie heeft er begrip voor dat er mensen zijn die de uiting niet waarderen, maar dit leidt niet tot een ander oordeel.

De Commissie is van oordeel dat de uiting niet van dien aard is dat het vertrouwen in reclame wordt geschaad als bedoeld in artikel 5 NRC.

De beslissing

artikel 7 NRC