De bestreden reclame-uiting
Het betreft een op 8 februari 2015 door klaagster ontvangen e-mail van BankGiro Loterij met daarin een videoboodschap.
Het e-mailbericht geeft als onderwerp weer: “Video: is Leontine op weg naar [straat en huisnummer klaagster] met € 1 miljoen?”
In de e-mail is een afbeelding van Robert ten Brink te zien naast het logo van de spelshow ‘the big picture’. Hieronder staat de tekst “Is Leontine met € 1 miljoen op weg naar [straat en huisnummer klaagster]?” en is een eerste beeld te zien van Leontine Borsato die, zittend in een auto, een cheque van “€ 1 miljoen” van de BankGiro Loterij omhoog houdt. Op de cheque staat de naam van klaagster. Onder het videobeeld staat: “Deze video is fictief”. Door op het videobeeld te klikken gaat een filmpje spelen.
In het filmpje is eerst Robert ten Brink te zien die zegt: “Eén miljoen euro voor mijn kandidaat hier in de studio! En we hebben, zoals elke week, ook een thuiswinnaar. We schakelen over naar Leontine.”
Hierna komt Leontine Borsato in beeld, die zegt: “Ja Robert, het is weer super spannend, we zijn nu onderweg naar de thuiswinnaar. Tijdens elke uitzending van BankGiro Loterij The Big Picture maken we ook thuis iemand blij! Met hetzelfde bedrag dat de kandidaat in de studio wint. Ik heb een hele mooie cheque bij me, dus ik ga iemand heel erg blij maken. We zijn er!”
Tijdens het uitspreken van deze tekst wordt een kaart met de adresgegevens van klaagster getoond in het navigatiesysteem van de auto en is te zien dat de auto stopt voor het betreffende huisadres.
Hierna zegt Leontine:
“Speel nu de eerste maand gratis mee met een extra lot in de BankGiro Loterij en maak elke zondag, tijdens de uitzending, nog meer kans op 1 miljoen euro! En wie weet sta ik binnenkort bij u op de stoep met deze cheque.”
In de e-mail staan, onder het beeld uit de video, een link met de mededeling: “Ja, ik pak mijn extra kans”, en de volgende tekst:
“Tijdens BankGiro Loterij The Big Picture, de nieuwe spelshow van Robert ten Brink, kunt u iedere zondag hetzelfde bedrag winnen als de kandidaat in de studio. Leontine gaat iedere week op pad naar de thuiswinnaar met bedragen tot wel € 1 miljoen!
Bent u de volgende, mevrouw [naam klaagster]? Kijk snel >”.
De klacht
Klaagster vindt het filmpje, waarin te zien is dat Leontine voor klaagsters huis staat om een cheque van 1 miljoen euro te overhandigen, een totale inbreuk op haar privacy en een grof schandaal.
Het verweer
In de gepersonaliseerde videoboodschap is voor het in beeld brengen van de gegevens gebruik gemaakt van de openbaar beschikbare bestanden van Google. De kaart met gegevens zoals getoond in de gps in de auto is afkomstig uit Google Maps en de beelden van klaagsters adres zijn afkomstig uit Google Streetview. Deze beelden uit de Google databases zijn gekoppeld aan de uiting op basis van de adresgegevens die bij de BankGiro Loterij bekend zijn. In overeenstemming met het privacy statement van de BankGiro Loterij en de melding bij het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) kunnen naam en adres van klaagster onder meer worden gebruikt voor promotionele doeleinden. Een gepersonaliseerde videoboodschap valt daaronder. Ten behoeve van de uiting is rekening gehouden met de voor adverteerder geldende wettelijke bepalingen, en met de uitsluitingslijsten die de BankGiro Loterij kent naar aanleiding van het recht van verzet. Klaagsters naam kwam op die lijsten niet voor.
Adverteerder is van mening dat de (wijze van vormgeving van de) uiting niet in strijd is met de voor haar geldende wettelijke verplichtingen. Tevens wijst adverteerder erop dat de Commissie zich bij de beoordeling van een klacht over strijd met de goede smaak of het fatsoen terughoudend dient op te stellen, gelet op het subjectieve karakter van die criteria.
De mondelinge behandeling
Klaagster deelt mee te zijn geschrokken van de videoboodschap. Zij had niet begrepen dat de beelden afkomstig waren uit Googlebestanden. Klaagster was bang dat ook anderen het filmpje op internet konden zien, of hadden gezien dat Leontine gefilmd werd terwijl zij met een cheque op klaagsters naam voor klaagsters huis stond. Dit zou ertoe kunnen leiden dat anderen meenden dat klaagster een grote prijs had gewonnen en haar om geld zouden vragen.
Het standpunt van BankGiro Loterij wordt gehandhaafd en nader toegelicht. Daarbij wordt een pleitnotitie overgelegd.
Desgevraagd wordt toegelicht dat in de campagne rondom de spelshow ´the big picture´ verschillende versies van het e-mailbericht met daarin de videoboodschap zijn verzonden. Aan deelnemers aan de loterij, zoals klaagster, is een gepersonaliseerde video gezonden waarin de van Google afkomstige beelden van het huisadres van de deelnemer zijn weergegeven. In de uiting die is gezonden aan niet-deelnemers van wie de postcode bekend is bij de BankGiro Loterij, zijn beelden van de bij de postcode behorende straat weergegeven. Aan niet-deelnemers van wie wel het e-mailadres bekend is maar niet de naam en adresgegevens, staat op de cheque “uw naam?” en worden algemene achtergrondbeelden getoond. In alle versies van de uiting werkt de in de e-mail opgenomen link om de videoboodschap te openen na een week niet meer.
Namens adverteerder wordt benadrukt dat door vorm en inhoud van de uiting voldoende duidelijk is dat sprake is van een reclameboodschap en niet van een mededeling dat daadwerkelijk een prijs is gewonnen. Bovendien begrijpen niet-deelnemers aan de BankGiro Loterij dat zij geen prijs kúnnen hebben gewonnen en weten deelnemers aan de loterij dat het winnen van een grote prijs niet via e-mail wordt bekendgemaakt.
Het oordeel van de Commissie
1) Vast staat dat klaagster ten tijde van het ontvangen van de bestreden uiting deelneemster was aan de BankGiro Loterij en daarom de versie van de uiting heeft ontvangen waarin haar naam op de getoonde cheque staat en de videoboodschap navigatiegegevens en beelden van haar huisadres bevat. De Commissie vat klaagsters klacht dat de in het e-mailbericht opgenomen videoboodschap “een totale inbreuk op haar privacy en een grof schandaal” is aldus op, dat klaagster deze wijze van reclame maken in strijd acht met de wet en/of met de goede smaak en/of het fatsoen als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
2) De Commissie heeft geen reden te twijfelen aan de juistheid van de mededeling van BankGiro Loterij dat het gebruik van bij haar bekende namen en woonadressen voor reclamedoeleinden in overeenstemming is met de melding bij het CBP. Voorts is niet weersproken dat klaagster tegenover BankGiro Loterij geen gebruik heeft gemaakt van het recht van verzet. Gelet op het voorgaande is het adverteerder op zich toegestaan om klaagster gepersonaliseerde reclame toe te sturen. Dat daarbij gebruik wordt gemaakt van beelden die afkomstig zijn van Google Maps en Google Streetview acht de Commissie eveneens toelaatbaar, nu deze bestanden voor een ieder toegankelijk zijn. Van strijd met (wettelijke) bepalingen op het gebied van privacy is niet gebleken.
3) Bij de beantwoording van de vraag of een reclame-uiting in strijd is met de subjectieve criteria goede smaak en/of fatsoen toetst de Commissie of de uiting de grenzen te buiten gaat van wat volgens huidige maatschappelijke opvattingen toelaatbaar is. In het onderhavige geval is van belang dat reclame in de vorm van een gepersonaliseerde videoboodschap een voor veel consumenten nieuwe vorm van reclame is. Daarom dient adverteerder bedacht te zijn op het ‘schrikeffect’ dat deze vorm van reclame maken bij de gemiddelde consument teweeg kan brengen en dient adverteerder extra zorgvuldigheid te betrachten om de hiervoor genoemde grenzen van het toelaatbare niet te overschrijden. Naar het oordeel van de Commissie heeft BankGiro Loterij aan deze zorgvuldigheidseis voldaan.
4) Het gepersonaliseerde filmpje maakt deel uit van een aan klaagster gezonden e-mail. Door de in de vragende vorm gestelde onderwerpregel van de e-mail en de tekst van de uiting is voldoende duidelijk dat geen sprake is van de bekendmaking van het winnen van een prijs door klaagster, maar van een reclame waarbij zij wordt uitgenodigd om in de BankGiro Loterij te gaan meespelen met een extra lot. Dat het filmpje geen werkelijke situatie uitbeeldt wordt ook benadrukt door de onder het videobeeld staande mededeling: “Deze video is fictief”.
Door dit alles is voldoende duidelijk dat sprake is van een aan klaagster persoonlijk toegezonden reclame-uiting, en geen door adverteerder op internet verspreid filmpje. Mede doordat duidelijk is dat de videoboodschap een gepersonaliseerde reclame betreft, die dus in aangepaste (gepersonaliseerde) vorm ook aan anderen zal zijn gezonden, zal de gemiddelde consument begrijpen dat voor de in de uiting getoonde beelden van het huisadres niet daadwerkelijk door adverteerder in de betreffende straat is gefilmd, maar gebruik is gemaakt van Google Streetview, dat bij het brede publiek bekend is.
5) Op grond van het voorgaande is de Commissie van oordeel dat de reclame-uiting niet in strijd is met wettelijke bepalingen en/of met de goede smaak of het fatsoen. Daarom wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.