De bestreden reclame-uiting

Het betreft een uiting, in de vorm van een artikel, in de huis-aan-huiskrant ‘Stadsnieuws (Tilburg)’  van woensdag 24 maart 2021. Het artikel is geplaatst onder het kopje ‘zakelijk nieuws’ met de titel: “Zo is bitcoin kopen simpel en veilig”. In de uiting wordt een werknemer van BLOX in de functie van hoofd marketing en communicatie geïnterviewd. In de uiting staat onder meer:

“Tot een paar jaar geleden was bitcoin kopen bijzonder ingewikkeld. Sinds de komst van BLOX is het een fluitje van een cent: zelfs je oma kan het. Met de gratis app kun je veilig en razendsnel bitcoin kopen, of je nu een tientje investeert of een ton.”

[…]

Onder het kopje “Veilig bitcoin kopen via BLOX” staat onder meer:

[…]

“Het vervelende is dat oplichters en fraudeurs óók de waarde van bitcoin inzien en mensen proberen op te lichten. Bij BLOX hoef je hier niet bang voor te zijn. “Via onze app kun je geen bitcoin versturen of ontvangen. Je kunt alleen euro’s investeren of laten uitkeren naar de bankrekening die jij hebt gekoppeld. Dus stel ze hacken het wachtwoord van je account, dan kunnen ze alleen geld overmaken naar je eigen bankrekening. Het levert hackers niks op, dus heeft het ook geen zin om te proberen.” Verder is BLOX als eerste consumenten-app geregistreerd bij de Nederlandsche bank. “Hiermee laten we onder meer zien dat we voldoen aan de anti-witwasrichtlijnen van de overheid”.”

“Als je investeert voor de lange termijn, hoef je niet alle ins and outs te weten, dan is wat basiskennis genoeg”

“[X] heeft nog een handige tip als je gaat investeren: blijf kalm. “Veel mensen kopen als de koers op het hoogste punt staat. Daarna daalt hij weer en raken ze in paniek. Als je rustig afwacht, is de kans groot dat de koers weer stijgt. Wij adviseren mensen dan ook altijd om niet meer te investeren dan je bereid bent te verliezen”.”

Aan de rechterkant staat een kolom met onder meer de volgende teksten:

“Zo werkt bitcoins kopen

Nu je weet dat BLOX betrouwbaar is, kun je met een gerust hart investeren. Het werkt als volgt:

Download de BLOX app;
Open een gratis account;
Stort euro’s gewoon met je favoriete betaalmethode, zoals iDEAL;
Bepaal je inleg. Je kiest zelf hoeveel je investeert: het kan al vanaf €1,00.

Download de gratis app

Tijd om het zelf uit te proberen! Je bent niet de enige, want alleen al in januari hebben bijna 70 duizend mensen de app gedownload en dat worden er elke dag meer.

weareblox.com

Let op! Investeren in bitcoins brengt risico’s met zich mee. De waarde kan stijgen en dalen.”

Aan de linkerkant van de uiting staat een QR-code, om de app van BLOX te downloaden.

De klacht

Het standpunt van klager, zoals weergegeven in de klacht en nader toegelicht in zijn bezwaar tegen de secretariaatsafdoening, wordt als volgt samengevat.

Het artikel is vormgegeven als een nieuwsartikel onder het kopje ‘zakelijk nieuws’. Hierdoor wordt de indruk gewekt dat het een feitelijk stuk is, terwijl alleen het product van BLOX wordt aangeprezen, zonder de risico’s te benoemen. Alleen een medewerker van BLOX komt aan het woord, die logischerwijze alleen positieve dingen zegt over het product. Je mag volgens klager verwachten dat, indien het een nieuwsartikel betreft, de redactie ook de negatieve punten benoemt (namelijk de kans dat je bij een koerscorrectie al je geld kwijt kunt raken en dat mensen zich eerst moeten informeren over de risico’s van het product). In plaats daarvan zegt de medewerker van BLOX alleen “als je rustig afwacht, is de kans groot dat de koers weer stijgt”.

Klager acht het misleidend dat de consument door een eenzijdige boodschap vanuit BLOX wordt aangezet tot de aanschaf van bitcoins, maar niet wordt gewezen op de risico’s. De tekst zet aan tot aankoop. Er wordt een beroep gedaan op mensen om snel mee te doen met de hype en de ‘schaarste’ rondom bitcoins, zonder zich eerst goed te informeren wat bitcoins zijn en wat de hieraan verbonden risico’s zijn. Volgens klager mag je van een krant verwachten dat ook deze informatie in een artikel wordt belicht. Indien dit niet het geval is dan is volgens klager sprake van reclame. Bij het artikel had dan aangegeven moeten worden dat het om een reclame-uiting gaat.

Onder verwijzing naar artikel 1 en 11 van de Nederlandse Reclame Code stelt klager dat de bestreden uiting niet voldoet aan de herkenbaarheid van reclame. Het artikel is vormgegeven als een krantenartikel onder het kopje ‘zakelijk nieuws’ en er wordt niet aangegeven dat het artikel bedoeld is om de app van BLOX aan te prijzen. Klager vindt dat er sprake is van een advertorial. Bovendien vindt klager dat de uiting op basis van artikel 7 NRC oneerlijk is, omdat deze inspeelt op het gevoel van het gemiddelde lezerspubliek van deze gratis lokale krant. Volgens klager wordt een gevoel van schaarste gecreëerd, er staat dat de app veilig is en dat je niet alle ins and outs hoeft te weten om te investeren. Hierdoor wordt doelbewust de drempel om het product te gebruiken verlaagd en dit verstoort het economische gedrag van de lezer, aldus klager.

Het verweer namens DPG media

Het standpunt van DPG media, zoals weergegeven in de (gevraagde) informatie en het verweer, wordt als volgt samengevat.

Er is geen sprake van een advertorial. Er is voor dit artikel niet betaald en het artikel is gemaakt zonder tegenprestatie van BLOX. Het artikel is ingezet om aan BLOX te laten zien wat de impact is van het publiceren in een huis-aan-huiskrant, met als doel  deze partij te interesseren om in dit medium te adverteren. Van dit laatste is het niet gekomen en er is dus geen tegenprestatie van BLOX geweest, aldus DPG media. Boven het artikel staat in een zwart blok ‘zakelijk nieuws’. Dit is volgens verweerder een gebruikelijke methode in huis-aan-huiskranten om aan de lezer duidelijk te maken dat het weliswaar niet om een betaalde uiting gaat, maar dat er wel een zakelijk/commercieel aspect is. Lezers van huis-aan-huiskranten zijn hiermee vertrouwd.

Bij het artikel staat in vetgedrukte letters de tekst: “Let op! Investeren in bitcoins brengt risico’s met zich mee. De waarde kan stijgen en dalen”. Dat het veilig is om bitcoins via BLOX te kopen, is niet gestoeld op een gegarandeerde waardevastheid, maar op de systematiek dat hackers buitenspel worden gezet. Dit wordt duidelijk en uitvoerig in het artikel uitgelegd.

Dat het in het artikel alleen over bitcoins via BLOX gaat is correct. Het betreft geen achtergrondartikel over de verschillende manieren waarop je je in de bitcoin-wereld kunt storten als ondernemer. Het is een artikel dat één bepaalde manier van bitcoin-aanschaf uitlegt. De redactie heeft met het artikel beoogd om de lezer die overweegt om met bitcoins aan de slag te gaan voldoende te informeren. Dat doet men in de huis-aan-huiskrant altijd zo veel mogelijk, onder andere door het vermelden van contactgegevens en/of website voor meer informatie. Dit is volgens verweerder een typisch kenmerk van dit medium.

Het verweer namens BLOX

Het standpunt van BLOX, zoals weergegeven in de (gevraagde) informatie en het verweer, wordt als volgt samengevat.

BLOX voert aan dat er door een medewerker van BLOX een interview is gegeven en op basis van dit interview heeft het Stadsnieuws (Tilburg) een artikel opgesteld en gepubliceerd. Hier is niet voor betaald. Volgens BLOX dient er een duidelijk onderscheid te worden gemaakt tussen enerzijds het gebruik van BLOX, de mobiele applicatie die het voor het grote publiek mogelijk maakt om kennis te maken met cryptocurrency, en anderzijds het investeren in cryptocurrency zoals bitcoin en de kenmerken daarvan. Het artikel is met name gericht op het eerste aspect, het gebruik en de kenmerken van BLOX. In het artikel wordt in algemene bewoordingen uiteengezet dat het investeren in cryptocurrency niet langer complex hoeft te zijn en dat BLOX voor iedereen eenvoudig te gebruiken is. BLOX verwacht dat dit ook de boodschap is die de lezer uit de uiting zal halen. Vervolgens wordt deze boodschap concreet gemaakt aan de hand van een beschrijving over het gebruik van de app. Hoewel men tijdens het interview voornamelijk inzicht heeft willen geven in de eenvoud en betrouwbaarheid van de BLOX app, is tijdens het interview ook ingegaan op de kenmerken en de ontwikkelingen van bitcoins. Enkele citaten over bitcoins zijn geselecteerd en gebruikt als input voor het artikel. Zoals wel vaker het geval is bij citaten, is in sommige gevallen de context waarin dit is gezegd of de nuance weggevallen. Het is geenszins de bedoeling van de geïnterviewde geweest om mensen te misleiden of te beweren dat er geen risico’s verbonden zijn aan het investeren in cryptocurrencies. De geïnterviewde is zich ervan bewust dat het beleggen in cryptocurrency risico’s meebrengt en dat koerswisselingen ervoor kunnen zorgen dat de waarde van de investering kan fluctueren. Dit komt ook in het artikel terug.

Los van de citaten in het artikel wijst BLOX haar gebruikers voorafgaand aan een investering meermaals op de risico’s. Dit gebeurt op diverse manieren via de website en ook via andere informatievoorzieningen. BLOX ziet het als haar verantwoordelijkheid om gebruikers juist en volledig te informeren. In het betreffende artikel zijn de risico’s van investeren ook benoemd. Mocht een lezer naar aanleiding van het artikel zijn overgegaan tot het downloaden van de app en het aanmaken van een account dan wordt zij nog op verschillende malen geïnformeerd over de risico’s verbonden aan het investeren in cryptocurrency. BLOX is van oordeel dat haar niets verweten kan worden ten aanzien van het artikel in Stadsnieuws (Tilburg) en dat zij in aanvulling daarop haar klanten zorgvuldig informeert over het gebruik van BLOX en de risico’s die investeren in cryptocurrency met zich meebrengen.

Het oordeel van de Commissie

1.         De Commissie vat het bezwaar van klager tegen de bestreden uiting aldus op dat sprake is van een reclame-uiting in de zin van artikel 1 van de NRC, maar dat deze uiting niet als zodanig herkenbaar is als bedoeld in artikel 11.1 NRC. Ook vindt klager dat de consument in de bestreden uiting niet voldoende gewezen wordt op de risico’s die verbonden zijn aan het investeren in bitcoins.

2.         Omdat verweerders betwisten dat de bestreden uiting moet worden aangemerkt als reclame, zal de Commissie allereerst beoordelen of in het bestreden artikel sprake is van aanprijzing van producten of diensten door en/of ten behoeve van BLOX in de zin van artikel 1 NRC. Bij die beoordeling acht de Commissie de volgende aspecten van de uiting van belang:

– de uiting is als artikel opgenomen onder het kopje ‘zakelijk nieuws’;
– in de uiting wordt een medewerker van BLOX geïnterviewd;
– in het artikel wordt uitsluitend ingegaan op de app van BLOX om bitcoins te kopen, waarbij enkel de voordelen van deze app worden benoemd;
– bij de uiting is een QR-code geplaatst waarmee je als lezer direct de app van BLOX kan downloaden;
– in de kolom aan de rechterkant staan aansporingen om de app van BLOX te downloaden, met onder meer teksten als “Download de BLOX app”, “Download de gratis app”, “Je bent niet de enige, want alleen al in januari hebben bijna 70 duizend mensen de app gedownload en dat worden er elke dag meer”.

3.         Tegen deze achtergrond is de Commissie van oordeel dat de uiting niet uitsluitend een interview en/of informatie van zuiver redactionele aard bevat. In de uiting wordt immers specifiek en enkel naar BLOX verwezen in verband met het kopen van bitcoins, gevolgd door uitdrukkelijke aansporingen in beeld en tekst om de app van BLOX te downloaden ofwel naar de website van BLOX te gaan. Aldus prijst het artikel de diensten van BLOX aan. De consument wordt door de inhoud van het artikel ertoe verleid om via BLOX te investeren in bitcoins. Daarbij moet het ervoor worden gehouden dat sprake is geweest van uitlokking of beïnvloeding door BLOX in de zin van artikel 1 NRC. Naast het interview is immers een QR-code van BLOX geplaatst. De Commissie gaat ervan uit dat BLOX deze code heeft aangeleverd of op andere wijze deze vermelding heeft gefaciliteerd. De Commissie acht het daarom aannemelijk dat BLOX  betrokken is geweest bij of invloed heeft gehad op de totstandkoming en plaatsing van de uiting. Hierop wijst ook de volgende waarschuwing die in de uiting is opgenomen: “Let op! Investeren in bitcoins brengt risico’s met zich mee. De waarde kan stijgen en dalen.” Deze zin past niet bij een redactioneel artikel maar wel bij het aanprijzende karakter van de uiting ten behoeve van de financiële diensten van BLOX. Om die reden dient het artikel te worden aangemerkt als reclame als bedoeld in artikel 1 NRC.

4.         Dat het artikel reclame voor BLOX betreft, blijkt niet duidelijk uit de uiting; een aanduiding zoals “advertorial” of een soortgelijke mededeling ontbreekt. Nu het artikel door opmaak en presentatie de indruk van een redactioneel artikel wekt, terwijl in feite sprake is van een aanprijzing van BLOX, acht de Commissie de uiting niet duidelijk als reclame herkenbaar zoals bepaald in artikel 11.1 NRC. Dat voor de uiting niet is betaald doet aan het voorgaande niet af.

5.         Voor zover klager stelt dat in het artikel onvoldoende wordt gewezen op de risico’s verbonden aan het investeren in bitcoins, volstaat de Commissie met te verwijzen naar de aan het slot van 3. vermelde zin die in de uiting staat.

6.         Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing van de Commissie

De Commissie acht de uiting in strijd met artikel 11.1 NRC. Zij beveelt verweerders aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.