De klacht
Klager maakt bezwaar tegen het feit dat afzender ongeadresseerd reclamedrukwerk in zijn brievenbus heeft gedeponeerd, hoewel die is voorzien van een NEE/NEE-sticker. Het drukwerk betreft een flyer over het festival ‘Cultuur bij je Buur’, dat op 27 september 2020 in Leusden Oost wordt gehouden.
Het verweer
Afzender stelt zich op het standpunt dat geen sprake is van reclame. De flyer betreft een uitnodiging van buren aan buren voor een wijkbijeenkomst, die tot doel heeft de sociale cohesie in de buurt op een leuke manier vorm te geven. Er is geen sprake van enig winstoogmerk. Omdat de flyer geen reclame is, mag de flyer volgens afzender ook worden gedeponeerd in brievenbussen die zijn voorzien van een NEE/JA of een NEE/NEE-sticker.
De beslissing van de voorzitter
De voorzitter heeft de klacht gegrond verklaard omdat, kort samengevat, de flyer aanprijzend van aard is en daarom een reclame-uiting in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) betreft. Het is in strijd met artikel 3.1 van de Code Verspreiding Ongeadresseerd Reclame-drukwerk (Code VOR) om een dergelijke ongeadresseerde flyer te bezorgen in een brievenbus die is voorzien van een NEE/NEE-sticker, zoals bij klager het geval is.
Het bezwaar tegen de beslissing van de voorzitter
Het standpunt van afzender, zoals verwoord in het schriftelijke bezwaar en nader toegelicht ter zitting, wordt als volgt samengevat.
Het feit dat de flyer een directe aanprijzing bevat, betekent niet dat de flyer alleen daarom al een vorm van reclame is. De flyer kan niet op één lijn worden gesteld met een commerciële aanprijzing, zoals bijvoorbeeld de folder van een supermarkt. In de flyer worden buren door buren uitgenodigd tot saamhorigheid en betrokkenheid op elkaar. Indien de Commissie afzender als wijkvereniging verbiedt om haar flyer in brievenbussen met een NEE/NEE-sticker te deponeren, kan de houder van zo’n sticker zich gesterkt voelen in de houding dat hij niets te maken wil hebben met de buurt, het dorp of de wijk waarin hij woont. Afzender wil graag de gelegenheid hebben om ook op deze manier met buurtgenoten in contact te komen, naast alle andere manieren die daarvoor bestaan.
De reactie van klager op het bezwaar
Klager deelt mee zich te kunnen vinden in de uitspraak van de voorzitter en geen aanvullende opmerkingen te hebben.
Het oordeel van de Commissie
1.
Centraal staat de vraag of de flyer die door afzender in de brievenbus van klager is gedeponeerd moet worden aangemerkt als reclame in de zin van artikel 1 NRC en daarmee als ongeadresseerde reclame in de zin van de Code VOR. Van het antwoord op deze vraag hangt immers af of het afzender was toegestaan de flyer te bezorgen in de brievenbus van klager, die is voorzien van een NEE/NEE-sticker als bedoeld in de Code VOR. Met deze sticker geeft de bewoner aan geen ongeadresseerd reclamedrukwerk (en geen huis-aan-huisbladen) te willen ontvangen.
2.
Naar het oordeel van de Commissie moet de flyer als reclame in de zin van de NRC worden beschouwd. De flyer bevat niet alleen louter feitelijke mededelingen over (bijvoorbeeld) datum en locatie van het festival ‘Cultuur bij je Buur’, maar heeft daarnaast ook een duidelijk aanprijzend karakter. Dit blijkt in de eerste plaats uit de wervende mededelingen over het festival (“Zondag 27 september zijn er voor jong en oud de hele middag allerlei leuke optredens, voorstellingen, workshops en exposities (…). Het hele programma is openbaar en gratis”) en de oproep tot deelname daaraan als gastlocatie, vrijwilliger of artiest. Verder blijkt het wervende karakter van de flyer ook uit de aanprijzing van ‘Wijkkamer Alandsbeek’ en de activiteiten (“op sportief en muzikaal vlak”) en voorzieningen (“restaurants en een cafetaria”) in ‘Leusden Oost’.
3.
Dat afzender een wijkvereniging zonder winstoogmerk is, die een ideëel doel nastreeft, en het onderwerp van de flyer anders is dan ‘de folder van een supermarkt’, zoals door afzender is aangevoerd, betekent niet dat geen sprake kan zijn van een reclame-uiting. Ook aanprijzingen (in dit geval van een buurtfestival) in het kader van het realiseren van dat ideële doel zijn te beschouwen als reclame. In artikel 1 NRC – en in navolging daarvan in artikel 1.1 sub A Code VOR – is het begrip reclame ruim gedefinieerd als openbare en/of systematische aanprijzing van zowel goederen, diensten als denkbeelden. In de toelichting bij artikel 1.1.A Code VOR is uitdrukkelijk vermeld dat het voor de beoordeling of sprake is van reclame niet uitmaakt wie de afzender is, zodat het geen verschil maakt of een aanprijzende uiting afkomstig is van een overheidsinstelling, een non-profit organisatie of een bedrijf.
4.
Het voorgaande leidt tot het oordeel dat de flyer van afzender moet worden aangemerkt als ongeadresseerd reclamedrukwerk, dat in strijd met artikel 3.1 Code VOR in klagers brievenbus is bezorgd. Afzender meent dat klager zich door de NEE/NEE-sticker afsluit en afkeert van het ideële doel dat zij nastreeft. Daarin is geen rechtvaardiging gelegen van het negeren van de NEE/NEE-sticker door afzender. Met deze sticker maakt klager immers kenbaar geen ongeadresseerd reclamedrukwerk te willen ontvangen en het is niet aan afzender om te bepalen dat de aard en de inhoud van de reclame-uiting naar haar opvatting van zodanig belang zijn dat de wens van klager niet behoeft te worden gerespecteerd.
5.
Op grond van het vorenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter dat afzender artikel 3.1 Code VOR heeft overtreden. Zij beveelt afzender aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te (doen) verspreiden.
Hieronder volgt de voorzittersbeslissing d.d.17-06-2020:
De klacht
Klager maakt bezwaar tegen het feit dat afzender een flyer heeft gedeponeerd in zijn brievenbus die is voorzien van een NEE/NEE-sticker. Klager heeft de klacht bij afzender kenbaar gemaakt, echter afzender is van mening dat geen sprake is van reclame en dat om die reden de Nederlandse Reclame Code niet van toepassing is. Klager is van mening dat wel sprake is van reclame.
Het verweer
Volgens afzender is geen sprake van reclame. De flyer betreft slechts een uitnodiging van buren aan buren voor een wijkbijeenkomst en is bedoeld om de sociale cohesie in de buurt op een leuke manier mede vorm te geven. Afzender heeft in de afgelopen jaren nooit eerder klachten ontvangen. Er is geen sprake van enig winstoogmerk. De flyer mag in brievenbussen voorzien van een NEE/JA-sticker en NEE/NEE-sticker gedeponeerd worden, aldus afzender.
Het oordeel van de voorzitter
In de eerste plaats dient beoordeeld te worden of sprake is van reclame-uiting in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC), nu dit door afzender wordt bestreden. De voorzitter constateert dat de bewuste flyer niet alleen feitelijke informatie bevat, maar tevens een directe aanprijzing van de wijkbijeenkomst/festival en van een (actieve) uitnodiging om aan de activiteiten deel te nemen, bijvoorbeeld als gastlocatie, vrijwilliger en/of als artiest. In verband daarmee wijst de voorzitter op onder meer de volgende tekst: “Zondag 27 september zijn er voor jong en oud de hele middag allerlei leuke optredens, voorstellingen, workshops en exposities, De bezoekers trekken rond van locatie naar locatie. Het hele programma is openbaar en gratis. De eerste gastlocaties én artiesten hebben zich al gemeld. Maar er kunnen er zeker nog meer bij.”. Voorts wordt op de achterzijde van de folder op actieve wijze gevraagd om mee te doen als vrijwilliger en ideeën aan te dragen. Naar het oordeel van de voorzitter valt de bewuste flyer derhalve onder het bereik van de NRC en in het bijzonder de reclamecode: Code Verspreiding Ongeadresseerd Reclamedrukwerk (Code VOR).
Als onweersproken is komen vast te staan dat afzender de bewuste flyer heeft gedeponeerd in de brievenbus van klager, die is voorzien van een NEE/NEE-sticker in de zin van de Code VOR.
Hetgeen afzender aanvoert ter rechtvaardiging van de bezorging van de flyer kan niet tot het oordeel leiden dat de bezorging alsnog toelaatbaar kan worden geacht. Door het aanbrengen van een brievenbussticker geeft de bewoner immers te kennen dat men geen ongeadresseerd reclamedrukwerk wenst te ontvangen, ongeacht de aard en de inhoud daarvan. Afzender dient te beseffen dat het bezorgen van de flyer indruist tegen de wil die de bewoner door middel van het aanbrengen van de sticker uitdrukkelijk heeft geuit. Daarbij bestaan voor afzender overigens nog steeds voldoende mogelijkheden om de flyer te verspreiden. Bezorgers kunnen bijvoorbeeld aanbellen bij huizen met een brievenbussticker om te vragen of de bewoner, ondanks deze sticker, toch prijs stelt op een flyer van de desbetreffende wijkbijeenkomst. Dit is onder de Code VOR toegestaan en voorkomt boosheid bij de ontvanger.
Door de bezorging van de bewuste flyer in een brievenbus voorzien van een NEE/NEE-sticker heeft afzender gehandeld in strijd met artikel 3.1 Code VOR. Ingevolge dit artikel dienen afzenders en verspreiders ieder voor zich en in gezamenlijk overleg alle maatregelen en voorzieningen te treffen die noodzakelijk zijn teneinde de respectering van de op bijlage 1 bij de Code VOR vermelde stickers te bereiken en voor de verdere uitvoering en naleving van de Code VOR.
Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
Afzender heeft artikel 3.1 van de Code VOR overtreden en de voorzitter beveelt afzender aan om voortaan niet meer op een dergelijke wijze reclame te (doen) verspreiden.