Met het WK vrouwenvoetbal gaat het bij sommigen toch weer kriebelen: hangen we alleen oranje slingers op of gaan we helemaal los en schilderen we de gevel van ons huis oranje? Wie weet geeft een aanbod als “korting op alle verf” daartoe wel het laatste zetje.
Korting op alles ≠ korting op ALLES
Korting op “alles”, “alle artikelen”, “het hele assortiment”: de Stichting Reclame Code bemerkt een klachtentrend die kort gezegd hier op neerkomt: korting op alles ≠ korting op alles. Of het nu om verf, kaas, tandpasta of brillen gaat.
Wat was het geval? Een bouwmarkt adverteerde op haar stoepbord met “30% korting op alle verf en beits”. Binnen, ín de bouwmarkt, werd duidelijk dat de korting niet gold voor muurverf en latex. Dat is op tijd, luidde het verweer van de adverteerder. Want de kassa is binnen, en op het moment dat je het artikel afrekent, ben je wél op de hoogte van de uitzonderingen. Dat is te laat, oordeelde de Reclame Code Commissie in deze en diverse vergelijkbare zaken. Deze belangrijke beperking op het aanbod had in de uiting zelf moeten staan. De hoofdregel is: ga je op basis van een aanbieding op een stoepbord de winkel in, dan is er al sprake van een besluit tot een transactie. Het is dus niet zo dat er pas sprake van een besluit tot een transactie is als je het artikel daadwerkelijk hebt afgerekend.
Betekent dit dat je als adverteerder sowieso goed zit als je de uitzonderingen op dezelfde internetpagina zet? Nee, dan nog kan de reclame misleidend zijn. Een internetwinkel stuurde e-mails rond met: “10% korting op het hele assortiment” en “uw korting wordt direct verrekend”. Pas onderaan de pagina werd duidelijk dat een aantal groepen artikelen van de korting was uitgezonderd. Dat verwacht de gemiddelde, goed geïnformeerd consument op dat moment niet meer, oordeelde de Commissie. Als eerst op verschillende momenten, in absolute bewoordingen is verkondigd dat de korting voor het hele assortiment geldt, kun je onderaan niet meer met een groot aantal uitzonderingen komen.
Man/vrouw stereotyperen in reclame?
Terug naar de voetbalvrouwen, waarmee we – voor alle duidelijkheid – níet de echtgenotes van mannelijke profvoetballers bedoelen. De manier waarop het Nederlandse vrouwenelftal (en de speelsters afzonderlijk) figureren in diverse WK-reclamecampagnes is koren op de molen van de Britse Reclame Code Commissie (ASA). Vanaf 14 juni (overigens de dag dat de Engelse voetbalsters aantreden tegen Argentinië) geldt in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe reclameregel die bepaalt dat reclame geen schadelijke en/of beledigende man/vrouw stereotyperingen mag bevatten (https://www.asa.org.uk/news/harmful-gender-stereotypes-in-ads-to-be-banned.html). De ASA geeft richtlijnen voor de interpretatie hiervan. Zo is de tijd voorbij, als het aan de ASA ligt, van reclames waarin een man met zijn voeten omhoog zit, andere gezinsleden intussen rommel maken in huis, en de vrouw dan de boel in haar eentje gaat opruimen. Of: reclames waarin een man worstelt met zoiets als een luier verschonen (“omdat hij nou eenmaal een man is”), of een vrouw die moeite heeft met bijvoorbeeld inparkeren, (“omdat zij nou eenmaal een vrouw is”). En ook moet er volgens de ASA worden opgepast met reclames waarin het verschil tussen stereotiepe jongens- en meisjeseigenschappen wordt benadrukt, zoals bijvoorbeeld lef (jongens) tegenover zorgzaamheid (meisjes).
Of de Nederlandse Reclame Code (NRC) straks ook zo’n specifieke regel zal hebben, is niet bekend. Op dit moment biedt artikel 2 NRC, waarin staat dat reclame in overeenstemming dient te zijn met de goede smaak en het fatsoen, genoeg ruimte om dergelijke klachten te beoordelen. Wie een klacht heeft over schadelijke en/of beledigende stereotypering kan (en kon) daarmee dus ook gewoon bij de Nederlandse Reclame Code Commissie terecht.
De Stichting Reclame Code verwacht in de komende WK-reclamecampagnes dergelijke stereotyperingen niet tegen te komen, en wenst het Nederlands vrouwenelftal, zonder voorbehoud, ALLE succes!
