De bestreden uitingen

Het betreft in de eerste plaats een in verschillende dagbladen geplaatste advertentie van de Nationale Postcode Loterij en het WNF waarin “de nieuwe generatie LED-technologie” onder de aandacht van het publiek wordt gebracht. De advertentie bevat een foto van Beau van Erven Dorens met een ledlamp in zijn hand. Onder de kop “Gratis de nieuwste led-lamp testen. Wat LED je?” wordt de nieuwste generatie ledlampen aangeprezen als het meest energiezuinige en duurzame alternatief voor de gloeilamp, die de natuur en de portemonnee spaart. Lezers kunnen zich opgeven als deelnemer aan een actie om gratis een ledlamp te testen. In een kader naast het tekstgedeelte in de advertentie worden verbruik, energiekosten, levensduur en CO2-uitstoot van de 60 Watt gloeilamp en de led-lamp als volgt met elkaar vergeleken (berekend op 4 branduren per dag):

            De 60 Watt gloeilamp                       De LED-lamp

            Verbruik: 60 Watt                                Bij vergelijkbare lichtopbrengst

                                                                        verbruik: 6 Watt

            Energiekosten per jaar: € 19,27          Energiekosten per jaar: € 1,93

            Levensduur ± 8 maanden                   Levensduur: 25 jaar

            CO2-uitstoot per jaar: 49,93 kg           CO2-uitstoot per jaar: 4,99 kg

Het betreft voorts de verpakking van de te testen ledlamp, de 6 W Pharox Lemnis LED light, waarop onder meer staat:

“Energieverbruik: 6 Watt (vervangt tot 60 Watt gloeilamp)”

“90% minder energieverbruik (t.o.v. 60 Watt gloeilamp)” en

“Lichtopbrengst: > 300 lumen”.

De klacht

Klager heeft de Pharox ledlamp getest en is tot de conclusie gekomen, dat de in de advertentie en op de verpakking gegeven informatie met betrekking tot het rende­ment en de energiebesparing van de Pharox ledlamp ten opzichte van de 60 Watt gloeilamp onjuist is. Hierdoor is ook de in de advertentie weergegeven berekening van de kostenbesparing onjuist.

De bestreden uitingen zijn in strijd met de waarheid, misleidend en daardoor oneer­lijk als bedoeld in de artikelen 2, 8.2 en 7 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). De onjuiste informatie over de vergelijking tussen de Pharox ledlamp en de 60 Watt gloeilamp leidt er ook toe dat sprake is van strijd met artikel 13 NRC. Voorts wordt door de misleidende uitingen het algemeen belang van de maat­schappij bij het besparen van energie geschaad (artikel 3 NRC), evenals het vertrouwen in reclame (artikel 5 NRC).

Klager heeft in een bijlage bij de klacht de door hem uitgevoerde test uiteengezet en nader toegelicht.

Het verweer

In de LED-campagne wordt de ledlamp gepresenteerd als alternatief voor de gloeilamp, niet als een 1-op-1 vervanging van de gloeilamp.

De momenteel gehanteerde lumen-specificatie is onvoldoende om de nuttige lichtopbrengst en perceptie van licht te definiëren. Omdat ledlampen een meer eenzijdig afstralingspatroon hebben dan gloeilampen is de lichtopbrengst van de

6 Watt Pharox ledlamp – boven bijvoorbeeld een eettafel – vergelijkbaar met een 60 Watt gloeilamp. Uit onderzoeken die zijn uitgevoerd in opdracht van de fabrikant van de Pharox ledlamp is gebleken dat ruim 83% van de ondervraagden tevreden  is over de lichtbeleving van de ledlamp.

De door klager uitgevoerde test bestaat uit één meting, die niet representatief kan worden geacht en die niet als referentie kan worden geaccepteerd.

De warmteontwikkeling van een gloeilamp, die door klager als voordeel is aange­voerd, pakt in de zomer nadelig uit, omdat dan het door de gloeilampen gepro­duceerde teveel aan warmte moet worden “weggekoeld”.

Adverteerders verwijzen naar een uitspraak van de Rechtbank Leeuwarden van 24 april 2009, die betrekking heeft op vermeende onjuiste voorlichting op de verpakking en in advertenties over de lichtopbrengst en blindstroom van de Pharox ECO ledlamp in vergelijking met de gloeilamp, waarbij de beschuldigingen door de rechtbank van de hand zijn gewezen.

De repliek

De vergelijking met de procedure voor de Rechtbank Leeuwarden gaat niet op, nu daar de kwaliteit van een (andere) ledlamp aan de orde werd gesteld. Klagers bezwaar betreft niet de prestaties en de kwaliteit van de Pharox ledlamp op zich, maar de in de bestreden uitingen vermelde resultaten van de vergelijking met de 60 Watt gloeilamp. Klager licht zijn bezwaren tegen de in de uitingen opgenomen vergelijkingsresul­taten van de Pharox ledlamp en de 60 Watt gloeilamp als volgt – kort samengevat – nader toe. Bij vergelijking op basis van totale lichtopbrengst kan voor de ledlamp een besparing op energiekosten berekend worden van maximaal 82% (in plaats van 90%) en een rendement van 6 Watt = 34 Watt (in plaats van 6 Watt = 60 Watt). De vergelijking op basis van verlichtingssterkte acht klager niet correct, omdat voor alle lichtbronnen geldt dat de verdeling van een bepaalde lichtstroom over een kleiner oppervlak leidt tot een ter plaatse hogere lichtsterkte. Het is niet juist dit voordeel wel toe te rekenen aan de Pharox ledlamp en niet aan een gloeilamp. De bere­ke­ning van de financiële voordelen is gekoppeld aan de rendementsberekening. Nu deze laatste lager uitvalt dan in de uitingen is vermeld, klopt ook de besparings­berekening niet. Ten slotte is de positieve invloed van de warmteontwikkeling van de gloeilamp op de energiekostenbesparing niet in de vergelijking betrokken.

De mondelinge behandeling

Partijen hebben hun standpunten nader toegelicht.

Namens adverteerders is aangevoerd, dat zowel de advertentie als de ver­pakking van de lamp geen reclame is. De advertenties in het kader van de door WNF en Nationale Postcode Loterij georganiseerde LED-campagne zijn niet gericht op de verkoop van ledlampen door deze organisaties, maar hebben tot doel een breed publiek te wijzen op een alternatief voor de gloeilamp en de bijdrage van de organisatoren aan een groene wereld. De specificaties op de verpakking van de ledlamp betreffen geen openbare aanprijzing.

Het oordeel van de Commissie

1. In de eerste plaats dient beoordeeld te worden of sprake is van reclame. Voor zowel de bestreden advertentie als de verpakking van de Pharox ledlamp beant­woordt de Commissie deze vraag bevestigend. In de advertentie staat dat WNF en de Nationale Postcode Loterij de nieuwe generatie LED-tech­nologie steunen. In de advertentie wordt voorts “de nieuwste led-lamp”, die door belangstellenden gratis kan worden getest, vergeleken met de gloeilamp. Deze vergelijking valt in het na­deel van de gloeilamp uit. De gemiddelde consument zal door de inhoud en de toonzetting van de advertentie menen dat hij daarom de voorkeur dient te geven aan een ledlamp boven een gloeilamp. De advertentie heeft daardoor een duidelijk aanprijzend karakter voor het gebruik van ledlampen als alternatief voor gloeilam­pen. Dat door de adverteerders niet zelf ledlampen worden gefabriceerd of ver-kocht doet aan het wervende karakter van de advertentie niet af.

2. Ook de verpakking van de Pharox Lemnis LED light, de ledlamp die gratis kan worden getest, dient naar het oordeel van de Commissie als reclame in de zin van artikel 1 NRC te worden beschouwd. De verpakking bevat niet louter feitelijke spe­cificaties , maar ook duidelijk aanprijzende elementen, zoals de vermeldingen “6 W LED 60 W gloeilamp” en “90% besparing, levensduur 25 jaar” op de voorzijde van de verpakking, alsmede de voor de ledlamp positieve resultaten bij vergelijking met een gloei- en een spaarlamp op de achterzijde van de verpakking.

3. Door klager is het in de bestreden uitingen genoemde rendement van de led­lamp gemotiveerd bestreden en is aangevoerd dat het rendement van de ledlamp ten opzichte van de gloeilamp maximaal 6 W = 34 W bedraagt. Door adverteerders is erkend dat de lichtopbrengst van de 6 W Pharox ledlamp (alleen) met die van een 60 W gloeilamp vergeleken kan worden dankzij het meer eenzijdige afstralings­patroon van de ledlamp. Voor een eerlijke vergelijking dienen naar het oordeel van de Commissie echter de omstandigheden waaronder de lichtopbrengst en licht­sterkte van de ledlamp en de gloeilamp worden gemeten gelijk te zijn. Afscherming van het afstralingspatroon van een gloeilamp zal tot een hogere lichtsterkte leiden, omdat bij alle lichtbronnen geldt dat de verdeling van een bepaalde lichtstroom over een kleiner oppervlak leidt tot een ter plaatse hogere lichtsterkte. Op grond hiervan acht de Commissie de in de advertentie gemaakte rendementsvergelijking in lumen “6 W = 60 W” in zijn algemeenheid niet juist. Voor de consument is bovendien niet duidelijk hoe deze mededeling begrepen moet worden.

4. Hetzelfde heeft te gelden voor de vermelding op de verpakking van de Pharox Lemnis LED light dat de 6 Watt ledlamp “vervangt tot 60 Watt gloeilamp”. Met be­trekking tot de lichtopbrengst van de ledlamp wordt vermeld “> 300 lumen”, terwijl klager onweersproken heeft gesteld dat een 60 W gloeilamp volgens de vermelding op de verpakking een licht­opbrengst heeft van meer dan 700 lumen. Gelet hierop acht de Commissie de rendementsvergelijkingen op de verpakking van de Pharox Lemnis LED light eveneens onjuist.

5. Zoals hiervoor overwogen acht de Commissie het aannemelijk dat het rende­ment van de 6 W ledlamp ten opzichte van de 60 W gloeilamp minder groot is dan in de uitingen wordt geclaimd. Hieruit vloeit voort, dat de in de advertentie en op de ver­pakking weergegeven berekening van de besparing op energie en energie­kos­ten bij gebruik van een ledlamp evenmin juist is. Bovendien blijkt de positieve in­vloed van de warmteontwikkeling van de gloeilamp op de energiekostenbe­sparing niet in de vergelijking te zijn betrokken. Het argument van adverteerders dat deze warmte­ontwikkeling in de zomer juist een negatieve invloed op de energiekos­ten­besparing heeft, omdat de warmte door middel van energieverbruikende apparatuur (airco) moet worden weggekoeld, treft naar het oordeel van de Commissie geen doel. In de zomerperiode is het aantal branduren en daardoor de warmte­ontwik­keling van een gloeilamp immers veel lager dan in de winterperiode.

6. Blijkens het voorgaande is met betrekking tot de vermelding van het rendement en de besparing van energie en energiekosten in de advertentie en op de verpak­king sprake van onjuiste informatie als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Meer in het bijzonder is geen juiste infor­ma­tie gegeven over een van de voornaamste kenmerken van het product (de ledlamp), te weten de voordelen. Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht zou kunnen worden om een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet zou hebben genomen, acht de Commissie de bestreden uitingen misleidend en daardoor oneer­lijk in de zin van artikel 7 NRC.

7. Voor zover de klacht is gebaseerd op artikel 13 NRC, kan deze niet slagen. Welis­waar vergelijken adverteerders de ledlamp met een 60 Watt gloei­lamp, maar aan de hand van de reclame kunnen geen specifieke fabrikanten van gloeilampen worden geïden­tificeerd als degenen op wie de vergelijking concreet betrekking heeft. Van ver­gelijkende reclame in de zin van artikel 13 NRC is daarom geen sprake. De Commissie is voorts van oordeel dat bij de bestreden uitingen geen sprake is van reclame die strijdig is met de waarheid of het algemeen belang, als bedoeld in de artikelen 2 respectievelijk 3 NRC. Evenmin kan worden gezegd dat de recla­me het vertrouwen in reclame schaadt, als bedoeld in artikel 5 NRC. In zoverre treft de klacht geen doel.

De beslissing

Gelet op het vorenstaande acht de Commissie de bestreden uitingen in strijd met de artikel 7 van de Nederlandse Reclame Code. Zij beveelt adverteerders aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.