Omschrijving:

Het betreft een televisiereclame van de Nederlandse Hartstichting, waarin een man op straat een hartaanval krijgt en omstanders de hulpdienst bellen en hartmassage toepassen. Vervolgens arriveert het ambulance-personeel dat de man met een defibrillator behandelt. In de uiting wordt onder meer gezegd: “De Nederlandse Hartstichting vraagt u om steun, want hart- en vaatproblemen vormen nog steeds de grootste bedreiging van onze gezondheid. Elk jaar overlijden 44.000 mensen aan de gevolgen van hart- en vaatziekten” en “gelukkig worden nu veel van hen gered dankzij snel handelen en betere behandeltechnieken”.
In een andere televisiereclame wordt een jonge vrouw gereanimeerd.

De klacht

In de uitingen wordt niet gewezen op complicaties van vooral neurologische aard. Ook wordt niet aangegeven dat eerst moet worden gecontroleerd of er geen non-reanimatieverklaring aanwezig is. Om die reden acht klager de uitingen misleidend.
Door in de uitingen zonder zorgvuldige controle hierop te beginnen met reanimeren, ontneemt adverteerder mensen het recht om op een natuurlijke manier dood te gaan. Dit is in strijd met artikel 11 van de Grondwet waarin staat dat ieder het recht heeft op de onaantastbaarheid van zijn lichaam.

De beslissing tot terzijdelegging

De voorzitter oordeelde dat het feit dat niet op mogelijke complicaties van vooral neurologische aard wordt gewezen en niet wordt aangegeven dat eerst moet worden gecontroleerd of er geen non-reanimatieverklaring aanwezig is, niet betekent dat de uitingen misleidend, of in strijd met artikel 11 van de Grondwet zijn.

Het bezwaar tegen de terzijdelegging

Klager lichtte de klacht nader toe aan de hand van een artikel uit ‘NVVE nieuws’ waarin staat dat de meeste gevallen van reanimatie hoogbejaarden betreft en dat deze slecht aflopen. Er is een kleine kans om te overleven, maar dan meestal als kasplantje.

Het verweer

Adverteerder beoogt in de voorlichtingscampagne ‘Hartstilstand’ de bevolking bewust te maken van het grote aantal mensen dat getroffen wordt door een hartstilstand en van de belangrijke rol die omstanders hebben. Adverteerder wil het publiek duidelijk maken dat de eerste zes minuten bij een hartstilstand cruciaal zijn en dat het belangrijk is dat omstanders weten wat ze moeten doen. Gebleken is dat deze bewustwording nodig is.
De gemiddelde leeftijd van mensen met een hartstilstand is 65 jaar, maar het kan ook jonge mensen overkomen. Uit onderzoek blijkt dat 89% van de gereanimeerde mensen goed neurologisch en psychologisch functioneert of hooguit een geringe stoornis heeft. Adverteerder is overeenkomstig het standpunt van de Nederlandse Reanimatie Raad, van mening dat er in principe altijd hulp moet worden verleend. Om te voorkomen dat de reanimatie wordt uitgesteld, wordt op een cursus geleerd om niet eerst op zoek te gaan naar een niet-reanimatieverkaring.
Adverteerder hoopt er toe bij te dragen dat de overlevingskans van mensen met een hartstilstand in de nabije toekomst kan worden vergroot.

De mondelinge behandeling

Klager lichtte toe dat in de uitingen wordt gesuggereerd dat bij reanimatie binnen 6 minuten alles goed komt. Bij 89% van de gevallen is dat volgens de gegevens van de Hartstichting het geval, maar bij 11% dus niet. Dat is een hoog percentage. Bovendien is de behandeling ongevraagd.

In de uitingen wordt er ten onrechte niet op gewezen dat een aantal mensen er voor gekozen heeft om niet gereanimeerd te worden.

Het oordeel van de Commissie

Klager stelt een gecompliceerde ethisch-juridische kwestie aan de orde over de keuze om niet gereanimeerd te worden en de gevolgen die dit dient te hebben voor het reanimatiebeleid bij hartstilstand.
Adverteerder heeft uit eigen naam ideële reclame gemaakt en heeft het grondrecht om zijn mening over het betreffende onderwerp te uiten. In de uitingen wordt gewezen op het belang om binnen 6 minuten na een hartstilstand met reanimatie te starten en wordt gevraagd de Hartstichting (financieel) te steunen. De vraag of adverteerder hierbij grenzen overtreedt door niet te vermelden dat er mensen zijn die niet gereanimeerd willen worden en dat er complicaties kunnen optreden, beantwoordt de Commissie ontkennend. Voorts kan niet geoordeeld worden dat de consument door de uitingen een niet-reanimatieverklaring zal negeren.

De beslissing

De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter.