De bestreden reclame-uiting
Het betreft een plastic draagtas. Daarop is aan beide zijden in grote letters gedrukt: “Vaillant” met daarvoor een logo. Onderaan de uiting staat, kleiner gedrukt:
“Diese Tragetasche ist aus Polyäthylen hergestellt und verbrennt ohne giftige Gase, – ist grundwasserneutral und recyclingfähig. Tragetasche mehrfach verwenden”.
In de vouw, onderaan de bodem van de tas staat een afbeelding van een boom met daaronder de tekst:
“Diese Tragetasche ist umweltverträglich!
Polyäthylen ist recyclingfähig!
Bei der Herstellung und Entsorgung entstehen keine Schadstoffe!”.
De klacht
Klager heeft de volgende bezwaren.
1.
Gesteld wordt:
“Diese Tragetasche ist aus Polyäthylen hergestellt und verbrennt ohne giftige Gase, – ist grundwasserneutral und recyclingfähig”.
Als polyetheen (Nederlands voor Polyäthylen) wordt verbrand, komt kooldioxide vrij. Als de concentratie kooldioxide in de lucht boven 10% komt, kan een persoon bewusteloos raken en kan er sprake zijn van een dodelijke afloop. De mededeling “ohne giftige Gase” is om die reden onjuist.
2.
Gesteld wordt:
“Diese Tragetasche ist umweltverträglich!
(…)
Bei der Herstellung und Entsorgung entstehen keine Schadstoffe!”.
Een zo brede term als “milieuvriendelijk” (als vertaling van umweltverträglich) kan niet in stand blijven. Voor de fabricage is energie nodig geweest; polyetheen is een aardolieproduct waarvoor aardolie is gewonnen, met alle milieubelasting van dien.
Het verweer
Namens adverteerder is met betrekking tot de verschillende bezwaren onder meer het volgende meegedeeld.
Ad 1.
De leverancier van de tassen bevestigt dat deze gemaakt zijn van polyetheen (PE – LD) en dat er geen giftige gassen vrijkomen als polyetheen (PE – LD) wordt verbrand. De reden is dat PE – LD uitsluitend uit koolstof en waterstof bestaat. Derhalve worden bij verbranding van PE – LD slechts kooldioxide en water vrijgegeven. Dit zijn natuurlijke bestanddelen van de atmosfeer. Noch kooldioxide noch water is giftig. Om die reden wordt in de chemie erkend dat polyetheen kan worden verbrand zonder milieuvervuiling en dat polyetheen geen gezondheidsrisico veroorzaakt. Adverteerder verwijst naar een bij het verweer overgelegde afdruk uit een standaardwerk in de chemie, Römpp Chemie Lexikon. Daarin staat:
“PE-Abfälle lassen sich ohne Umweltbelastung verbrennen”, vertaald: “PE-afval verbrandt zonder het milieu te belasten”.
Klagers stelling over bewusteloosheid en een dodelijke afloop leidt niet tot een andere conclusie. In geval van bewusteloosheid als gevolg van een brand is de oorzaak een gebrek aan zuurstof in de lucht, en niet de stof die wordt verbrand.
Ad 2.
Op de tassen staat niet dat deze worden vervaardigd zonder energie en/of olie. De mededeling omtrent milieuvriendelijkheid verwijst duidelijk naar de recyclebaarheid van de tas. In de chemie wordt erkend dat polyetheen kan worden gerecycled zonder milieuvervuiling.
De repliek
De repliek kan als volgt worden samengevat.
Ad bezwaar 1.
Adverteerder erkent dat er bij de verbranding van polyetheen kooldioxide (CO2) vrij komt.
De uitstoot van kooldioxide draagt bij aan het broeikaseffect. Om die reden moet deze uitstoot dalen met tenminste 80 en bij voorkeur 90% om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
Een concentratie van kooldioxide, groter dan 10%, kan leiden tot bewusteloosheid en de dood, doordat kooldioxide de zuurstof heeft verdrongen. Gelet op dit verdringen van zuurstof worden brandblussers gevuld met kooldioxide; een brand kan worden geblust, doordat de zuurstof wordt verdrongen. Bij het verbranden van een fossiele brandstof in een gesloten ruimte kan een overmaat aan kooldioxide ontstaan, met het risico van bewusteloosheid en overlijden.
Ad bezwaar 2.
Om polyetheen uit ruwe olie te maken, is fossiele energie nodig. Milieuvriendelijkheid zou hooguit kunnen voortkomen uit de mogelijkheid om het gebruikte polyetheen in de materiaal kringloop te houden voor hergebruik. Aangezien er (fossiele) brandstof nodig is om polyetheen te recyclen, is er voor de algemene term milieuvriendelijk geen bestaansrecht.
De dupliek
De dupliek kan als volgt worden samengevat.
Ad bezwaar 1.
Adverteerder herhaalt dat kooldioxide niet giftig is. In de chemische industrie wordt erkend dat polyetheen kan worden verbrand zonder milieuvervuiling of gevaar voor de gezondheid.
Klagers beweringen over het broeikaseffect zijn niet juist, met name omdat de door hem genoemde cijfers omtrent de vermindering van kooldioxide niet in overeenstemming zijn met het Kyoto-protocol. Zelfs indien alle plastic tassen in kwestie werden verbrand, dan zou de uitstoot van kooldioxide als gevolg daarvan binnen de doelstellingen van het Kyoto-protocol vallen en zou er geen sprake zijn van relevante invloed op de uitstoot van kooldioxide.
Ad bezwaar 2.
Op de tas staat niet dat deze is vervaardigd zonder gebruikmaking van (fossiele) energie. Wel is vermeld dat geen “Schadstoffe” (schadelijke stoffen) worden geproduceerd door productie of verwijdering van de tas. Kooldioxide is geen schadelijke stof. Op de tas staat niet dat deze kan worden hergebruikt zonder gebruikmaking van energie.
Op de tas is vermeld: “umweltverträglich” (= milieuvriendelijk). Deze formulering wordt gebruikt in het kader van de mededeling dat polyetheen kan worden hergebruikt (zonder dat dit schadelijke stoffen veroorzaakt).
Het oordeel van de Commissie
Met betrekking tot de verschillende bezwaren, nader toegelicht bij repliek, overweegt de Commissie het volgende.
Ad 1.
Adverteerder heeft bij verweer meegedeeld dat bij de verbranding van polyetheen kooldioxide en water vrijkomen. Vervolgens heeft adverteerder bij dupliek niet weersproken dat de uitstoot van kooldioxide bijdraagt aan het broeikaseffect, althans in enige mate. Adverteerders stelling dat indien alle plastic tassen in kwestie werden verbrand, de uitstoot van kooldioxide als gevolg daarvan binnen de doelstellingen van het Kyoto-protocol zou vallen, doet niet af aan vorenbedoelde bijdrage aan het broeikaseffect.
Nu bij de verbranding van polyetheen kooldioxide vrijkomt, die bijdraagt aan het broeikaseffect en in zoverre als schadelijk kan worden aangemerkt, acht de Commissie de milieuclaim “verbrennt ohne giftige Gase” reeds om die reden te absoluut en daardoor onjuist. Gelet hierop is de uiting in strijd met de artikelen 2 en 3 van de Milieu Reclame Code (MRC).
Ad 2.
Ook de claim “Diese Tragetasche ist umweltverträglich!” is een absolute milieuclaim. De claim houdt in dat de draagtas vriendelijk is voor het milieu en de gemiddelde consument zal deze claim zo begrijpen dat de draagtas het milieu geen schade toe brengt. Naar het oordeel van de Commissie heeft adverteerder de juistheid van deze claim niet aangetoond. Adverteerder heeft niet weersproken dat zowel voor de fabricage als voor het recyclen van de tas fossiele energie nodig is en dat deze energie het milieu belast, hetgeen iets anders is dan vriendelijk zijn voor het milieu.
Nu de juistheid van de claim “Diese Tragetasche ist umweltverträglich” niet is aangetoond, is de uiting ook op dit punt in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC.
De beslissing
Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.