De bestreden reclame-uiting

Het betreft het (onder meer) op een reclamemast naast de snelweg A4 geplaatste billboard, waarop Kelly van der Veer in gehurkte houding is afgebeeld. Zij is gekleed in lingerie en houdt een vlaggenstok in haar hand met daaraan een ‘regenboogvlag’. Naast haar afbeelding staat, als het ware handgeschreven: “Proud! xxx Kelly”.

Onderop, over de hele breedte van de uiting, staat in grote letters, die dezelfde kleur hebben als de vlag: “webcamsex.nl”.

De klacht

Klaagster vindt het “niet normaal en verantwoord” dat een dergelijk billboard langs de snelweg wordt geplaatst, met name voor kinderen en voor mensen die strijden met een seksverslaving. De maatschappij wordt kapot gemaakt door een verkeerd beeld van seks, aldus klaagster, die zegt het billboard als een bedreiging te voelen. Klaagster vindt deze reclame “vreselijk slecht voor de huwelijken, relaties en hersenen in Nederland”.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

Indien men op de door PKM geëxploiteerde website webcamsex.nl komt, verschijnt onderaan de waarschuwende tekst “Bescherm uw kinderen tegen Adult Content met netnanny / cyberpatrol / cybersitter”. De website is daartoe voorzien van het ‘Restricted To Adults’ (RTA) website label.

Recent hebben de Commissie en het College van Beroep een billboarduiting voor webcamsex.nl, met de afbeelding van Bobbi Eden, beoordeeld (dossier 2015/00507). Het toetsingskader wordt volgens de Commissie en het College gevormd door artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC), waarin staat dat de reclame in overeenstemming dient te zijn met de goede smaak en het fatsoen. De uiting met Bobbi Eden was volgens het College van Beroep in strijd met artikel 2 NRC, nu sprake was van een pornoactrice die vrijwel naakt uitdagend poseert en een uiting die in feite op zeer directe wijze oproept tot het plegen van seksuele handelingen. In de onderhavige uiting, geplaatst ter gelegenheid van de Gay Pride in Amsterdam, komen deze elementen niet voor. Deze uiting toont Nederlands bekendste transgender Kelly van der Veer met in haar handen de regenboogvlag, die kenmerkend is voor de Gay Pride en staat voor homo-emancipatie. Naast de afbeelding van Kelly staat “Proud! xxx Kelly”, om aan te geven dat Kelly trots is op zichzelf als vrouw, op de Gay Pride, op de homobeweging en op tolerantie en respect in Nederland. Dat onder de afbeelding – in dezelfde kleuren als de vlag – “webcamsex.nl” staat, is ondergeschikt aan de grotere (maatschappelijke en politieke) uiting: respect en tolerantie. De getoonde afbeelding heeft maar een beperkte relevantie ten opzichte van de vermelde naam van de erotische dienst webcamsex.nl. PKM stelt met de uiting binnen de kaders te zijn gebleven die uit de uitspraken van de Commissie en het College van Beroep blijken, te weten: geen (vrijwel) volledig naakt in een seksueel uitdagende pose en geen (gesuggereerde) seksuele interactie in de afbeelding.

Adverteerder verwijst naar een noot van E.J. Dommering bij de (door het College van Beroep in zijn beslissing aangehaalde) uitspraak van het EHRM van 13 juli 2012 (NJ 2014, 319). De strekking van deze noot is, aldus PKM, dat het niet acceptabel is dat het een legale website als webcamsex.nl verhinderd zou worden om reclame voor de website te maken die ook niet onrechtmatig is, omdat dit zou neerkomen op regulering van de inhoud van het internet door buiten het internet gelegen barrières op te werpen voor de toegang tot specifieke websites.

Naar aanleiding van de specifieke bezwaren van klaagster tegen de uiting merkt PKM het volgende op. De uiting geeft geen beeld van seks, laat staan een verkeerd beeld. Dat mensen naar (webcam)seks kijken (op internet) is de realiteit en is niet illegaal.  Het bezwaar dat de reclame bedreigend is voor huwelijken, relaties en hersenen in Nederland is volgens adverteerder onbegrijpelijk, en heeft niets te maken met respect en tolerantie. De reclame is ook geen bedreiging voor de geestelijke en/of lichamelijke volksgezondheid.

De mondelinge behandeling

Het standpunt van adverteerder is gehandhaafd en – mede aan de hand van overgelegde pleitnotities – nader toegelicht. Daarbij is meegedeeld dat de reclamecampagne waarvan het bestreden billboard onderdeel is, tot en met 5 augustus 2015 heeft gelopen.

Het oordeel van de Commissie

1. Zoals de Commissie ook in haar uitspraak van 6 mei 2015 in dossier 2015/00507 heeft overwogen, geldt als uitgangspunt dat het adverteerder in beginsel toegestaan is de door haar geëxploiteerde website webcamsex.nl aan te prijzen. Daaraan doet niet af dat tegen deze dienst bij velen die door reclame ermee worden geconfronteerd morele of andere bezwaren kunnen bestaan. De Commissie beoordeelt niet de bestaande dienst op zich, maar toetst of de wijze waarop daarvoor reclame wordt gemaakt in overeenstemming is met de bepalingen van de NRC. Daarbij kan (de aard van) de aangeprezen dienst wel een rol spelen.

2. De Commissie vat de bezwaren van klaagster tegen de reclame-uiting aldus op dat zij het billboard in strijd acht met de goede smaak en/of het fatsoen als bedoeld in artikel 2 NRC.

Bij de toetsing van een reclame-uiting aan criteria als de goede smaak en/of het fatsoen stelt de Commissie zich terughoudend op, gelet op het subjectieve karakter van die criteria. De Commissie beoordeelt of de uiting naar de huidige maatschappelijke opvattingen de grenzen van het toelaatbare overschrijdt. Hierbij wordt mede rekening gehouden met de wijze waarop de uiting is geopenbaard en het effect dat de uiting daardoor op het publiek heeft. Bij een uiting die op zodanige wijze wordt gepubliceerd dat het publiek zich niet aan confrontatie daarmee kan onttrekken, zijn de grenzen van wat toelaatbaar kan worden geacht eerder overschreden dan bij uitingen die op een andere wijze worden gepubliceerd.

Met inachtneming van voornoemde uitgangspunten overweegt de Commissie als volgt.

3. De onderhavige uiting betreft onmiskenbaar reclame voor de erotische dienst webcamsex.nl. Dat de uiting door afbeelding en kleurstelling aanhaakt bij de Gay Pride maakt dit niet anders. Indien en voor zover de gemiddelde consument de verwijzing naar de Gay Pride al begrijpt, zal hij de aanprijzing van de website webcamsex.nl niet opvatten als ondergeschikt aan de grotere (maatschappelijke en politieke) uiting van respect en tolerantie, zoals adverteerder stelt.

4. Adverteerder heeft ervoor gekozen haar dienst aan te prijzen op een naast de snelweg A4 geplaatst billboard van zeer groot formaat. Aldus wordt op een opvallende wijze en op een plaats waar een algemeen publiek onverhoeds en onontkoombaar met de uiting wordt geconfronteerd, reclame gemaakt voor een erotische dienst. Dit betekent dat adverteerder in haar reclame-uiting de nodige terughoudendheid in acht dient te nemen om niet de grenzen te overschrijden van wat in het kader van de goede smaak en het fatsoen naar huidige maatschappelijke opvattingen bij de aanprijzing van een erotische dienst toelaatbaar is.

Naar het oordeel van de Commissie is in het onderhavige geval voldoende terughoudendheid betracht. De uiting toont het afgebeelde model niet bloot en/of in een seksueel uitdagende pose en suggereert geen seksuele handelingen. Evenmin roept de uiting – zoals het College oordeelde in eerdergenoemd dossier 2015/00507 – op zeer directe wijze op tot het plegen van seksuele handelingen. De tegen het billboard gerichte klacht wordt daarom afgewezen.

5. Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.