De bestreden uiting
Het betreft een videofilm waarin wetenschapsjournalist Simon Rozendaal (‘Dwarse Rozendaal’) zich positief uitlaat over (het gebruik van) kernenergie.
De film is te zien op de website http://video.elsevier.nl. Voorts heeft verweerder de film opgenomen in haar Youtubekanaal, waardoor deze -naar verweerder heeft meegedeeld- is op te roepen via de website van verweerder.
De klacht
De indruk wordt gewekt dat de video een ‘onafhankelijk geproduceerde film’ van Elsevier is. Het bedrijf van verweerder wordt echter zodanig gepromoot, dat er sprake is van reclame en nauwelijks van onafhankelijke ‘opinie’. Klager wijst er in dit verband op dat in de film een screenshot van de website van verweerder wordt getoond en dat de film door verweerder op haar eigen Youtube kanaal is geplaatst.
In de film komen naar klagers mening de volgende feitelijke onjuistheden voor:
– Beweerd wordt dat bij de energie-opwekking door middel van kernenergie niets aan vervuiling vrij komt. Dit is pertinent onwaar, gelet op de vele opslagplaatsen voor radioactief afval.
– Voorts is volgens klager ‘de manier waarop de ramp met Chernobyl reactor wordt gebagatelliseerd ronduit wanstaltig’. Naast het genoemde aantal dodelijke slachtoffers van dit incident bestaat een veel groter aantal lichte tot zware gevallen van stralingsziekte, waarmee in de film geen rekening wordt gehouden.
– Ten slotte wordt voorbijgegaan aan het gebied van bijna 500 km2 – waaronder het complete dorp Pripyat – dat voor ongeveer 100 jaar ongeschikt is geworden voor bewoning.
Het steekt klager dat wordt ‘gepretendeerd’ dat de film ‘een opiniestuk betreft dat gaat over de vertraging die kernenergie in Nederland heeft opgelopen door de linkse politieke partijen’, terwijl hier onmiskenbaar sprake is van reclame voor een energieleverancier. In dit geval is in het grijze gebied tussen opinie en promotie (reclame) een grens overschreden. Gelet hierop is men gehouden aan de Nederlandse Reclame Code (NRC) en is rectificatie of het verwijderen van de video op zijn plaats.
Verweer
Verweerder stelt dat zij ‘af en toe in de Elsevier’ adverteert, maar dat Elsevier een strikte scheiding tussen de advertentie-verkoopafdeling en de redactie hanteert. Verweerder heeft dan ook geen enkele invloed gehad op de ‘creatie van de heer Rozendaal’. Wel heeft verweerder de video opgenomen in haar Youtube kanaal, waardoor deze ook via de website van verweerder is op te roepen, evenals enkele uitzendingen van het NOS-journaal en speeches van president Obama.
Gelet op het voorgaande is er naar de mening van verweerder geen sprake van reclame. Om die reden acht verweerder het onnodig om in te gaan op de inhoud van de door heer Rozendaal gemaakte video-blog.
Het oordeel van de Commissie
In de gewraakte videofilm laat de journalist Rozendaal zich positief uit over kernenergie. Hij vertelt -samengevat- dat de stemming in Nederland over kernenergie begint te veranderen, dat blijkens een enquête 2/3 van de Nederlanders onder voorwaarden voor kernenergie is en dat Minister Verhagen van het CDA al heeft gezegd dat er twee kerncentrales moeten worden gebouwd. Rozendaal vervolgt dat hij een en ander “persoonlijk wel leuk” vindt, dat hij al 35 jaar over kernenergie schrijft en er al 34,5 jaar voorstander van is. In dit verband stelt hij en licht hij toe dat kernenergie “schoon” en “veilig” is en dat het afvalprobleem van kernenergie zwaar wordt overdreven. In dit kader wijst hij erop dat indien men een abonnement op Atoomstroom neemt, men manchetknopen krijgt, waarvan de omvang ongeveer gelijk is aan de hoeveelheid radioactief afval die een gezin in 20 jaar produceert, als het Atoomstroom afneemt. Intussen wordt een screenshot van de website van verweerder getoond.
Naar het oordeel van de Commissie wordt in de onderhavige film de mening van de journalist Rozendaal over kernenergie naar voren gebracht, maar houdt de film daarnaast onmiskenbaar een aanprijzing in van Atoomstroom, een product van verweerder. Voor zover verweerder de film op haar Youtubekanaal heeft geplaatst, waardoor deze -blijkens het verweer- valt op te roepen via de website van verweerder, is sprake van een openbare aanprijzing van goederen in de zin van artikel 1 NRC. Aan dit oordeel doet de stelling van verweerder, dat zij geen invloed heeft gehad op ‘de creatie van de heer Rozendaal’, niet af.
De commissie betrekt bij haar oordeel, dat de heer Rozendaal met duidelijke instemming de manchetknopen toont die men ontvangt wanneer men een abonnement neemt op Atoomstroom. Verweerder moet geacht worden de aanprijzing door Rozendaal tot de hare te hebben gemaakt, nu zij deze zonder enige reserve heeft overgenomen.
Verweerder heeft het niet nodig geacht inhoudelijk in te gaan op de videofilm, omdat er naar haar oordeel geen sprake is van reclame. Nu de Commissie hier anders over oordeelt, zal zij -alvorens verder te beslissen- verweerder in de gelegenheid stellen alsnog inhoudelijk in te gaan op de gewraakte de film en de daartegen geuite bezwaren.
De beslissing
De Commissie stelt verweerder in de gelegenheid om binnen 14 dagen na heden alsnog inhoudelijk te reageren op de gewraakte film en de daartegen geuite bezwaren. Zij houdt haar beslissing voor het overige aan.