De bestreden reclame-uiting
Het betreft een poster van Jezusleeft.nl op een verkiezingsbord in de gemeente Waalwijk. De poster bevat de volgende tekst:
“ISA ja
IS nee” met daaronder:
“Jezusleeft.nl”.
De klacht
De klacht kan als volgt worden samengevat.
Isa is de islamitische naam voor Jezus en IS is de afkorting van Islamitische Staat.
De bedenkers van de tekst van de poster proberen naar de mening van klager de volgende boodschap te verkondigen: kies voor christenen en niet voor moslims.
De leuze “IS nee” is een aanval op alle moslims, nu de leuze “ISA ja” in de onderhavige context alle christenen vertegenwoordigt. Deze tegenstelling plaatst moslims en christenen lijnrecht tegenover elkaar, met dien verstande dat alle moslims, anders dan christenen, in de ogen van Jezusleeft.nl uitgesloten moeten worden van de verkiezingen.
De wijze waarop de kiezer in de onderhavige poster wordt geadviseerd om christenen te kiezen en geen moslims, lijkt klager laakbaar in een maatschappij die integratie van alle bevolkingsgroepen nastreeft. Bovendien staat de uiting op gespannen voet met officieel beleid om iedereen die daartoe gerechtigd is deel uit te laten maken van verkiezingen, hetzij als kiezer, hetzij als iemand die gekozen kan worden.
Omdat adverteerder met haar oproep om moslims uit te sluiten van het democratisch proces, deze hele groep discrimineert, verzoekt klager de Commissie actie te ondernemen die ertoe leidt dat adverteerder de posters verwijdert en in dagbladen in paginagrote advertenties kenbaar maakt dat zij zich schuldig heeft gemaakt aan discriminatie van moslims en om die reden excuses aanbiedt.
De voorzittersafwijzing
De voorzitter heeft de klacht direct afgewezen en heeft daartoe -samengevat- het volgende overwogen.
Met de mededeling “ISA ja IS nee” drukt adverteerder, blijkbaar als politieke partij, de mening uit dat men moet kiezen voor “ISA” in plaats van “IS”. Niet kan worden gezegd dat adverteerder zich daarmee tegen andere gelovigen afzet. Adverteerder verwijst immers naar “IS” als terreurorganisatie en niet naar een bepaald geloof. Er is geen aanleiding om de bewuste mededeling kwetsend te achten voor personen met een andere geloofsopvatting in het algemeen en moslims in het bijzonder. Ook overigens bestaat er, mede gelet op de vrijheid van meningsuiting, geen aanleiding om de uiting ontoelaatbaar te achten. Dat sommigen de opvatting van adverteerder niet delen, leidt niet tot een ander oordeel.
Het bezwaar
Het bezwaar tegen afwijzing van de klacht kan als volgt worden samengevat.
In de opvatting van de voorzitter, dat in de uiting slechts wordt verwezen naar IS als een terreurorganisatie, en niet naar een bepaald geloof, worden de Salafisten, voor zover verenigd in de gewelddadige IS, bestempeld als een terroristische organisatie. Dit gebeurt, terwijl de Salafisten zich zelf zien als de ware vertegenwoordigers van de Koran en van de profeet Mohammed.
De vraag is of de argeloze voorbijganger “IS” associeert met terrorisme of met een moslimgroepering die streeft naar een heilstaat, een kalifaat, en daartoe een heilige oorlog voert.
In het eerste geval is er naar het oordeel van de voorzitter geen sprake van ontoelaatbaarheid, omdat niet verwezen wordt naar een bepaald geloof, in het tweede geval staat het geloof op de voorgrond, vooral bij hen die het jihadistische Salafisme aanhangen.
Klagers indruk is de volgende.
Het religieuze element speelt terdege een rol, omdat de letters IS sterk contrasteren met de letters ISA, het symbool van het christendom. De lezer wordt opgeroepen een keuze te maken tussen twee uitersten die te maken hebben met geloof, waarbij ISA de christenen vertegenwoordigt, en IS de moslims. Deze tegenstelling vindt klager discriminerend; er wordt een negatief onderscheid gemaakt tussen twee religies, waarbij ISA en IS als elkaars vijandelijke tegenpolen worden geportretteerd. Er is sprake van een opzettelijke belediging van een andere dan een christelijke geloofsgroep.
Waar de voorzitter IS aanmerkt als een terroristische organisatie maakt hij een politieke keuze, gekleurd door het algemene westers georiënteerde beeld van geopolitieke belangen in het Midden Oosten. De ellende veroorzaakt door de Coalition of the Willing die onder leiding van de VS een oorlog in Iran heeft gevoerd, is in de westere main stream media nog steeds niet als terroristisch bestempeld, terwijl IS wel dit predicaat opgeplakt krijgt.
Klager vindt dat de voorzitter zich verre moet houden van een politieke stellingname en zich dient te richten op de vraag of er groepen zijn die zich door de tekst “ISA ja IS nee” gediscrimineerd kunnen voelen.
Het verweer
Het verweer kan als volgt worden samengevat.
De leus van Jezus Leeft wil moslims erop wijzen dat in hun koran ISA symbool staat voor zondeloosheid en liefde en dat de IS praktijk er niet in is te vinden en geen vrede maar ellende verspreidt.
Het oordeel van de Commissie
Naar het oordeel van de Commissie zal de gemiddelde passant van het onderhavige verkiezingsbord, gezien op 15 februari 2015, de tekst “ISA ja IS nee” opvatten als een mening van de onder die tekst vermelde politieke partij Jezusleeft.nl, geuit in het kader van de verkiezingen voor de Provinciale Staten van 18 maart 2015. Gelet op het aan adverteerder toekomende recht van vrijheid van meningsuiting, zal de Commissie de bewuste tekst op beperkte wijze toetsen aan de Nederlandse Reclame Code.
De Commissie vat de klacht op in die zin dat klager de tekst nodeloos kwetsend acht voor moslims omdat, naar klager meent, een negatief onderscheid wordt gemaakt tussen christenen en moslims. Een zodanig onderscheid ligt naar het oordeel van de Commissie niet in de bewuste tekst besloten. De afkorting “IS” (waar adverteerder “nee” tegen zegt) betekent -naar als algemeen bekend kan worden verondersteld- “Islamitische Staat” en verwijst niet naar moslims in het algemeen. Het staat adverteerder in het licht van haar vrijheid van meningsuiting vrij haar visie op IS te openbaren.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter en wijst de klacht af.