De bestreden reclame-uitingen
Het betreft vier Facebookberichten (hierna: Facebookbericht 1, 2, 3 respectievelijk 4) van adverteerder over ketonen van Prüvit. Daarin staat onder meer:
Facebookbericht 1 (5 juni, bijlage 2 bij de klacht):
“Om te vieren dat we vanaf nu officieel geopend zijn in Nederland hebben wij een fantastische openingsactie speciaal voor jou!
– 3 zakjes van onze ketonen voor slechts € 25,
(….)
Wil jij onze zakjes proberen waardoor je binnen een uur in ketose komt en daardoor:
meer energie
|meer focus
beter slapen
beter humeur
mooiere huid, nagels en haren
meer vetverlies en minder snaaitrek kunt ervaren?
Reageer dan met YES!”
Facebookbericht 2 (10 juni, bijlage 1 bij de klacht):
“Zijn onze ketonen om af te slanken?
Nee! Het kan ondersteunen bij het dieet dat je volgt om vet te verliezen.
Hoe het ondersteunt? Doordat je binnen 1 uur in ketose bent, kun je het volgende merken als voordeel:
V minder honger
V minder snaaizin
V meer energie
V meer focus
V beter slapen
V betere spijsvertering
V mooiere huid, haren en nagels
Kayla heeft er 2 jaar over gedaan om 140 pound aan vet kwijt te raken en niet meer terug te vinden!
Hoe ze gestart is? Met een proefpakketje van 5 of 10 stuks, gewoon om te kijken wat ze zou merken.
De volgende stap is een buikwandcorrectie. Op Kayla’s pagina zie je haar voorfoto’s, en kun je checken of het klopt wat ik zeg”.
Facebookbericht 3 (4 juni, bijlage 3 bij de klacht):“OPENINGSACTIE SPECIAAL VOOR JOUI!
Maak als eerste kennis met onze ketonen, voor het eerst geleverd vanuit NL!
4,5 en 6 juni krijg je alles wat hieronder staat voor een hele speciale prijs! (…)
WAT KRIJG JE ALLEMAAL?
3 zakjes ketonen (…)
Voordelen van ketonen:
Meer energie
Meer focus
Beter slapen
Geen snaai neigingen
Betere huid, haar en nagels
Spieropbouw”.
Facebookbericht 4 (29 mei, bijlage 4 bij de klacht).
We gaan weer iemand blij maken met 10 zakjes van mijn beter slapen fuel!
Maar er zijn nog veel meer redenen waarom je deze zakjes wilt winnen!
De voordelen van ketose die je kunt ervaren door het gebruik van deze zakjes!!
Meer energie
Meer focus
Beter slapen
Beter humeur
Vetverlies
Betere spijsvertering
Beter spierbehoud
Mooiere huid”.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
Ter inleiding merkt klager het volgende op.
Bij het ketogeen dieet worden weinig koolhydraten (<5-10 %) en veel vetten (>70%) gegeten en gedronken. Hierdoor gaat het lichaam over op de verbranding van ketonen. Wanneer er voldoende ketonen worden gevormd, spreekt men van ‘ketose’. Aan het ketogeen dieet worden verschillende gezondheidsvoordelen toegeschreven, maar door de strenge koolhydraatbeperking is dit dieet moeilijk vol te houden. Als alternatief heeft het Amerikaanse netwerkmarketingbedrijf Prüvit ketonendrankjes (Prüvit KETO//OS®) op de markt gebracht. Dit zijn zakjes met een poeder, aan te maken met water of een andere drank. In dit poeder zitten de ketonen (bèta-hydroxybutyraat). Door deze ketonendrank te drinken raakt men binnen een half uur in een milde ketose. Dit zou volgens distributeurs dezelfde gezondheidsvoordelen hebben als een ketogeen dieet.
Zowel met een ketogeen dieet als het drinken van een ketonendrank (exogene ketonen) van Prüvit raakt men in ketose, maar er zijn belangrijke verschillen tussen beide.
Eén daarvan is dat bij een ketogeen dieet de ketonen afkomstig zijn van de eigen vetmassa, de insulinespiegel laag is, de vetafbraak (lipolyse) wordt gestimuleerd en de concentratie vrije vetzuren in het bloed toeneemt. Bij het drinken van exogene ketonen zijn de ketonen niet afkomstig van de eigen vetmassa, is de insulinespiegel normaal of iets verhoogd, wordt de lipolyse geremd en daalt de concentratie vrije vetzuren in het bloed. Klager verwijst hiervoor naar een aantal onderaan zijn klacht vermelde referenties.
Sinds 1 juni 2020 is het merk Prüvit officieel in Nederland actief. Al vele maanden daarvoor
waren distributeurs, waaronder adverteerder, actief op Facebook om het product te promoten en om klanten en distributeurs te werven. Adverteerders Facebookberichten bevatten gezondheidsclaims die niet zijn toegestaan en niet aannemelijk kunnen worden gemaakt.
Klager maakt bezwaar tegen de bestreden uitingen, omdat deze niet toegestane gezondheidsclaims in de zin van de Verordening (EG) 1924/2006 (hierna ook: de Claimsverordening) bevatten. Klager voert hiertoe het volgende aan.
a. Ingevolge de Claimsverordening mag een gezondheidsclaim alleen worden gebruikt wanneer die i) is geautoriseerd (het geclaimde effect is wetenschappelijk onderbouwd) of ii) is ingediend, maar nog niet beoordeeld (on-hold status). Voor wat betreft exogene ketonen zijn er geen geautoriseerde gezondheidsclaims, noch zijn er gezondheidsclaims met een on-hold status Desondanks maakt adverteerder in de bestreden uitingen gebruik van verschillende gezondheidsclaims. Het gaat hierbij om de volgende claims, zoals door klager opgesomd onder punt “4. Samenvatting” van zijn klacht:
“Meer energie
Meer focus
Beter slapen
Beter humeur
Mooiere huid, nagels en haren
Vetverlies
Minder honger
Betere spijsvertering
Geen snaai neigingen
Spieropbouw
Beter spierbehoud”.
b. De Keuringsraad KOAG/KAG heeft een ‘Indicatieve lijst’ opgesteld, waarop staat welke soort gezondheidsaanprijzingen wel en niet mogen worden gebruikt. De lijst geeft het grensvlak aan tussen gezondheids- en medische claims. Volgens die lijst mag niet worden gebruikt:
“Verbetert de spijsvertering”. Deze claim heeft dezelfde betekenis als de in de bestreden reclame gebruikte claim “Betere spijsvertering”.
c. Er bestaat geen wetenschappelijk onderzoek dat de geclaimde effecten aantoont, of aannemelijk maakt. In dit verband wijst klager op artikel 6 van de Claimsverordening, waarin staat;
“Voedings- en gezondheidsclaims zijn gebaseerd op en onderbouwd door algemeen aanvaarde wetenschappelijke gegevens.” Adverteerder heeft telefonisch aan klager meegedeeld dat ze de onderbouwing van de onderhavige gezondheidsclaims baseert op haar eigen ervaring en die van anderen. Dergelijke testimonials zijn echter weinig betrouwbaar, bijvoorbeeld omdat mensen die Prüvit kopen ook voedings- en leefstijladviezen krijgen, wat tot verbetering kan leiden, en omdat verbeteringen die worden ervaren ook veroorzaakt kunnen worden door het placebo-effect.
d. In Facebookbericht 2 deelt adverteerder het bericht van een Amerikaanse vrouw, die in twee jaar “140 pound” is kwijtgeraakt. Claims die zinspelen op de snelheid of de mate van gewichtsverlies zijn ingevolge artikel 12 van de Claimsverordening echter niet toegestaan.
e. In Facebookbericht 2 staan foto’s van vorenbedoelde vrouw, waarop zij een duidelijk huidoverschot als gevolg van gewichtsverlies toont. Deze foto’s en de begeleidende tekst suggereren dat een en ander bereikt kan worden met de Prüvit ketonendrank (PKT):
“Before I begin, yes I have shown my transformation of losing 140 pounds in 24 months with my PTK’s but no I have never shown the amount of skin I also carry with my daily”.
Er wordt niet gesproken over andere voedings- en leefstijlaanpassingen. Daarmee kunnen de
foto’s gezien worden als een niet toegestane gezondheidsclaim (gewichtsverlies). Bovendien is deze testimonial niet objectief, omdat de afgebeelde vrouw zelf een distributeur van Prüvit is.
Het verweer
Het verweer wordt als volgt samengevat.
In de USA is het door de “FDC” toegestaan om de genoemde effecten: meer energie, beter vetverlies, beter spierbehoud, mooiere huid, haren en nagels, betere slaap, betere focus en binnen 1 uur in ketose, te gebruiken bij het noemen van de producten van Prüvit. Om die reden gebruikt adverteerder deze bewoordingen. Als dat in Nederland niet is toegestaan, is het geen probleem om tot aanpassing over te gaan, totdat een en ander wel goedgekeurd kan worden. Het is echter aan Prüvit om dit te regelen. De genoemde voordelen zijn door de wetenschappers die de ketonen hebben ontdekt, wetenschappelijk getest en er bestaan 9 patenten op het onderhavige product. Adverteerder heeft alle betreffende posts van haar Facebookpagina gehaald.
Informatie Keuringsraad KOAG/KAG
De Keuringsraad heeft -samengevat- het volgende meegedeeld.
De bestreden uitingen vallen onder de competentie van de Keuringsraad KOAG/KAG, maar zijn niet ter beoordeling aan de raad voorgelegd. Indien dat wel was gebeurd, waren deze niet van een toelating voorzien, om onder meer de volgende redenen:
– de claims zijn niet geautoriseerd door de Europese Commissie en staan evenmin ‘on hold’ (strijd met artikel 5.1 van de Code Aanprijzing Gezondheidsproducten (CAG)) ;
– er worden medische claims gebruikt, zoals “betere spijsvertering” en “beter slapen” (in strijd met artikel 5.2 CAG) en
– er worden claims gebruikt die zinspelen op de mate en/of de snelheid van gewichtsverlies (in strijd met artikel 7 CAG).
Het oordeel van de voorzitter
1. De klacht komt er op neer dat bestreden uitingen claims bevatten, die volgens klager ontoelaatbaar zijn. In reactie hierop heeft adverteerder ten aanzien van een deel van die claims meegedeeld dat deze in de Verenigde Staten mogen worden gebruikt, maar dat, als dat in Nederland anders is, aanpassing van de bestreden reclame geen probleem is. Ook heeft adverteerder gesteld dat alle betreffende posts inmiddels van haar Facebookpagina zijn gehaald. Naar aanleiding van deze reactie stelt de voorzitter voorop dat de door adverteerder bedoelde aanpassing niet in de weg staat aan beoordeling van de uitingen waartegen klager bezwaar heeft gemaakt en die bij de klacht zijn overgelegd.
2. Met betrekking tot de verschillende stellingen/bezwaren oordeelt de voorzitter (in de volgorde a, b, d en e respectievelijk c) als volgt.
3. Ad a.
Adverteerder heeft niet weersproken dat in de bestreden uitingen niet toegestane gezondheidsclaims worden gedaan in de zin van Verordening (EG) 1924/2006, namelijk:
“Meer energie
Meer focus
Beter slapen
Beter humeur
Mooiere huid, nagels en haren
Vetverlies
Minder honger
Betere spijsvertering
Geen snaai neigingen
Spieropbouw
Beter spierbehoud”.
Gelet op het bovenstaande acht de voorzitter vorenbedoelde claims in strijd met artikel 10 lid 1 Verordening (EG) 1924/2006 en daardoor in strijd met artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
4. Ad b.
Adverteerder heeft evenmin weersproken dat de claim “Betere spijsvertering”, die voorkomt in de Facebookberichten 2 en 4, een niet toegestane medische claim is. De voorzitter deelt het standpunt van zowel klager als de Keuringsraad KOAG/KAG dat hier sprake is van een niet toegestane, medische claim. In dit verband overweegt zij het volgende. In de betreffende uitingen worden ketonen van “Prüvit op zodanige wijze aangeprezen dat dit product wordt gepresenteerd als een geneesmiddel in de zin van artikel 1 b onder 1 Geneesmiddelenwet (hierna: Gw). Deze bepaling luidt:
“In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder:
(…)
b. geneesmiddel: een substantie of een samenstel van substanties die bestemd is om te worden toegediend of aangewend voor dan wel op enigerlei wijze wordt gepresenteerd als zijnde geschikt voor:
1. Het genezen of voorkomen van een ziekte, gebrek, wond of pijn bij de mens”. Ingevolge artikel 84 Gw is het verboden om reclame te maken voor geneesmiddelen waarvoor geen handelsvergunning is verleend. Nu niet is gesteld of gebleken dat een dergelijke vergunning in dit geval is verleend, zijn de uitingen in strijd met artikel 84 Gw en daardoor in strijd met artikel 2 NRC.
5. Ad d en e.
In Facebookbericht 2 staat onder meer, geïllustreerd aan de hand van desbetreffende foto’s:
“Kayla heeft er 2 jaar over gedaan om 140 pound aan vet kwijt te raken en niet meer terug te vinden!H oe ze gestart is? Met een proefpakketje van 5 of 10 stuks, gewoon om te kijken wat ze zou merken.De volgende stap is een buikwandcorrectie”
en
“Before I begin, yes I have shown my transformation of losing 140 pounds in 24 months with my PTK’s but no I have sghown the amount of skin I also carry wirh my daily”.
De voorzitter deelt het standpunt van zowel klager als de Keuringsraad KOAG/KAG dat hier wordt gezinspeeld op de snelheid en de mate van gewichtsverlies. Ingevolge artikel 12 aanhef en onder b van de Claimsverordening is dit niet toegestaan. Gelet hierop is de uiting ook in dit opzicht in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC
6. Ad c.
Nu de uitingen reeds op bovengenoemde gronden in strijd zijn met de NRC, komt de voorzitter niet toe aan de behandeling van klagers bezwaar dat er geen wetenschappelijk onderzoek bestaat dat de geclaimde effecten aantoont of aannemelijk maakt.
Gelet op het bovenstaande en nu adverteerder heeft meegedeeld dat alle betreffende posts inmiddels van haar Facebookpagina zijn gehaald, wordt als volgt beslist.
De beslissing
De voorzitter acht de bestreden uitingen in strijd met artikel 2 NRC.
Hij beveelt adverteerder, voor zover nog nodig, aan om voortaan niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.