De bestreden uitingen

Het betreft de website www.amsterdam.nl, subpagina “Wat is het verschil tussen voortdurende en eeuwigdurende erfpacht?” en subpagina “Alles over de buurtstraatquote”.

Op de pagina “Wat is het verschil tussen voortdurende en eeuwigdurende erfpacht?” staat onder het kopje “Verschillen bij overstappen (bestaande bouw)” onder meer:

“Bij het berekenen van de nieuwe canon bij het einde van een tijdvak wordt nu een afslag gehanteerd van 25% (depreciatie) op de berekende grondwaarde. Daarnaast maken erfpachters vaak gebruik van een deskundigencommissie om de waarde te bepalen, waarbij de grondwaarde gemiddeld nog eens met 13% daalt. In het nieuwe stelsel wordt een afslag (depreciatie) van 10% gegeven. Het verschil van 15% heeft nu een plek gekregen in het berekenen van de buurtstraatquote” (link naar webpagina “Alles over de buurtstraatquote”).

“De gemeente geeft geen verdere korting omdat het nieuwe stelsel gemiddeld genomen voor de erfpachters in 2017 voordeliger uitpakt dan het huidige stelsel. Dit komt omdat in 2017 gebruik wordt gemaakt van een WOZ-waarde die bij overstappen in 2018 gemiddeld circa 28% hoger is.”

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

De uitingen zijn reclame-uitingen die ertoe strekken direct het product ‘eeuwigdurende erfpacht’ aan te prijzen en indirect de grondwaardebepaling. Door het aanbieden van een hoge korting als men nu overstapt en te dreigen met extreme stijging van WOZ-waardes, wordt met de reclame ingespeeld op angstgevoelens. De reclame is ook misleidend en oneerlijk, doordat de gemeente bewust ‘depreciatie’ en ‘korting’ door elkaar haalt. Gesuggereerd wordt dat depreciatie wordt gegeven, terwijl dit voor het grootste gedeelte een eenmalige korting betreft. Bovendien wordt op onduidelijke en misleidende wijze de buurtstraatquote geïntroduceerd als een objectief gegeven, waarmee de gemeente vrijwel geen waarde toekent aan het huis en de investeringen van de erfpachter, aldus klager.

De beslissing van de voorzitter

De voorzitter heeft besloten de klacht direct af te wijzen en heeft daartoe het volgende – kort samengevat – overwogen.

Op de bestreden webpagina’s wordt een toelichting van feitelijke aard gegeven zonder aanprijzend element. De uitingen kunnen daarom niet als een reclame-uiting worden beschouwd. De voorzitter is daarom niet bevoegd over de uiting te oordelen en heeft de klacht op grond van het voorgaande afgewezen.

Het bezwaar tegen de beslissing van de voorzitter

De bestreden uitingen betreffen geen neutrale aankondiging van beleid, maar zijn aanprijzend van aard, aldus klager. Hiermee probeert de gemeente Amsterdam burgers te verleiden over te stappen naar een nieuw erfpachtstelsel. Het gebruik van de term ‘korting’ in plaats van de toe te passen depreciatie/afwaardering duidt hierop. De uiting betreffende de buurtstraatquote is wellicht puur feitelijk, maar de beschreven werkwijze is zo ondoorzichtig dat geconcludeerd moet worden dat dit een rookgordijn is om de burger murw te maken.

Klager verzoekt de Commissie de klacht alsnog ontvankelijk te verklaren.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

De gemeente Amsterdam heeft een Overstapregeling ontwikkeld die het voor bestaande erfpachters mogelijk moet maken (vrijwillig) over te stappen van voortdurende naar eeuwigdurende erfpacht. De Overstapregeling is een beleidsvoornemen van het college van B&W en is nog niet ter besluitvorming voorgelegd aan de gemeenteraad. Alvorens zijn definitieve voorstel voor de Overstapregeling aan de gemeenteraad voor te leggen, heeft het college een uitgebreide inspraakperiode georganiseerd van 9 januari tot en met 19 februari 2017. In deze periode konden belanghebbenden zich informeren over het beleidsvoornemen, onder andere door middel van informatie op de website, tijdens informatiebijeenkomsten en via sociale media. De informatie is door de gemeente zo feitelijk mogelijk ingericht. Van het aanprijzen van de Overstapregeling is geen sprake. Het doel is niet om erfpachters over te halen om over te stappen, maar om Amsterdammers en erfpachters te informeren over de Overstapregeling. Daarbij is van belang dat de Overstapregeling nog niet definitief is, en overstappen dus feitelijk niet mogelijk is. Het college van B&W zal de Overstapregeling naar aanleiding van de inspraakreacties aanpassen en daarna de definitieve regeling ter besluitvorming aan de gemeenteraad voorleggen.

Verschillende onderwerpen die klager noemt, zoals de ‘korting’, ‘depreciatie’ en ‘buurtstraatquote’, zijn inhoudelijke standpunten over de Overstapregeling zoals die in de inspraak voorlag. Het college van B&W zal op alle inspraakreacties in samenhang reageren in de vorm van een nota van beantwoording. Daarom is het voor de gemeente Amsterdam niet mogelijk om, vooruitlopend op deze reactie op de inspraak, in het kader van de procedure bij de Commissie inhoudelijk te reageren op de klacht van klager. Overigens kan de gemeente zich goed vinden in de beslissing van de voorzitter dat de uitingen feitelijke informatie betreffen zonder aanprijzend element. De gemeente wil benadrukken dat zij alleen feitelijke informatie heeft beoogd te verstrekken op basis waarvan de Amsterdammers en erfpachters zich een beeld konden vormen van de concept Overstapregeling, om vervolgens door een inspraakreactie aan te geven op welke punten de regeling zou kunnen worden verbeterd.

De mondelinge behandeling

Klager heeft zijn standpunt nader toegelicht.

Het oordeel van de Commissie

Artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) definieert reclame – voor zover hier van belang – als “iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder”. De bestreden uitingen betreffen uitingen van de gemeente Amsterdam, die op haar website zijn geplaatst in het voorbereidende traject van beleidvorming ten aanzien van de ‘Overstapregeling erfpacht’. Burgers kunnen naar aanleiding van de concept-regeling inspreken, en het college van B&W zal op hetgeen in de inspraakronde naar voren is gebracht antwoorden en de regeling eventueel aanpassen. In dit stadium is geen sprake van het – eventueel op aanprijzende wijze – presenteren van een definitieve beslissing van de gemeente, maar van het informeren van de burgers over een voorstel waarop door de burgers kan worden gereageerd. Gelet hierop kunnen de uitingen op de website van de gemeente Amsterdam niet aangemerkt worden als reclame-uitingen in de zin van artikel 1 NRC. De Commissie deelt daarom het oordeel van de voorzitter dat de klacht moet worden afgewezen.

De beslissing

De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter tot afwijzing van de klacht.