De bestreden uiting
Het betreft de website van de gemeente Waalwijk voor zover hierop staat: “Als gemeente krijgen we een vergoeding van de verwerker voor al het gescheiden afval. Hoe hoger deze inkomsten zijn, hoe minder je hoeft te betalen via de jaarlijkse afvalstoffenheffing. Zo haal je zelf ook echt de waarde uit jouw afval.” (https://www.waalwijk.nl/afvaliswaardevol).
Samenvatting van de klacht (inclusief de nadere toelichting en de repliek)
De gemeente Waalwijk pretendeert met de hiervoor genoemde tekst dat de afvalstoffenheffing vermindert als inwoners hun afval goed scheiden. Van een vermindering is echter geen sprake. Video’s op de website van de gemeente Waalwijk wekken de indruk dat recyclebedrijven aan grondstoffen verdienen. In plaats van een vermindering zien huishoudens een verhoging op hun aanslagbiljet. Naar de mening van klager is de uiting onderdeel van een bewustwordingscampagne die onder het begrip marketingcampagne valt. Nu de gemeente Waalwijk hetgeen zij meedeelt over de beloofde vermindering van de afvalstoffenheffing niet waarmaakt en kiest voor het eigen perspectief in plaats van dat van haar burgers, is er sprake van misleiding. Klager heeft de klacht ingediend als burger en niet als fractievoorzitter van een politieke partij.
Samenvatting van het verweer (inclusief de dupliek)
Op grond van artikel 47 van het Reglement van Orde van de gemeente Waalwijk heeft de politieke partij ‘Sociaal Lokaal Waalwijk’, waarvan klager partijgenoot is, een met de klacht vergelijkbare, maar uitvoeriger gemotiveerde vraag gesteld. Deze vraag is reeds door het college van burgemeester en wethouders beantwoord en de gemeente verwijst naar de desbetreffende stukken die zij heeft overgelegd. In aanvulling daarop stelt de gemeente Waalwijk dat het de vraag is of de bestreden uiting een reclame-uiting is, nu daarin geen goederen, diensten of denkbeelden worden aangeprezen. Subsidiair stelt de gemeente Waalwijk dat er geen sprake is van misleiding. Als mensen hun afval beter scheiden, zijn de kosten voor het verwerken van afval minder hoog en hoeven inwoners minder te betalen omdat minder kosten aan hen doorberekend hoeven te worden.
De beslissing van de voorzitter
De voorzitter heeft klager niet-ontvankelijk verklaard in zijn klacht omdat de bestreden uiting geen reclame in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) betreft. Voor de overwegingen die tot dit oordeel hebben geleid, wordt verwezen naar de beslissing van de voorzitter van 5 oktober 2022 die in kopie bij deze uitspraak is gevoegd.
Het bezwaar tegen de beslissing van de voorzitter
Klager stelt, verkort en zakelijk weergegeven, dat wel sprake is van een misleidende aanprijzing van een denkbeeld door de gemeente Waalwijk op de internetpagina van de campagne ‘afval is waardevol’. De voorzitter is ten onrechte niet ingegaan op klagers verzoek om de door de gemeente ontvangen vergoedingen van de afvalverwerker op te vragen. Hierdoor is niet beoordeeld of het in de uiting van de gemeente Waalwijk gesuggereerde denkbeeld dat de jaarlijkse afvalstoffenheffing minder hoog wordt bij hogere vergoedingen van de afvalverwerker voor het gescheiden afval, juist is. In haar verweer erkent de gemeente, aldus klager, dat de jaarlijkse afvalstoffenheffing duurder wordt. De gemiddelde consument kan dit niet uit de bestreden uiting opmaken. De afvalstoffenheffing en afvaltarieven zijn voor elk huishouden gelijk, maar voor bewoners van een appartement valt er weinig waarde uit afval te halen en is er geen sprake van een verlaging op basis van een vergoeding die de gemeente jaarlijks van de afvalverwerker ontvangt.
De reactie van de gemeente op het bezwaar
De reactie van de gemeente Waalwijk strekt tot bevestiging van de beslissing van de voorzitter.
Het oordeel van de Commissie
1) De klacht betreft de volgende tekst op de website van de gemeente Waalwijk “Als gemeente krijgen we een vergoeding van de verwerker voor al het gescheiden afval. Hoe hoger deze inkomsten zijn, hoe minder je hoeft te betalen via de jaarlijkse afvalstoffenheffing. Zo haal je zelf ook echt de waarde uit jouw afval”. Klager acht deze tekst een onjuiste en misleidende aanprijzing door de gemeente van het denkbeeld dat de jaarlijkse afvalstoffenheffing voor inwoners lager wordt wanneer van de afvalverwerker hogere vergoedingen worden ontvangen.
2) Alvorens toe te komen aan een inhoudelijke beoordeling van de bestreden uiting, dient de vraag te worden beantwoord of deze uiting kan worden aangemerkt als reclame in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Dat is naar het oordeel van de Commissie niet het geval. Om te kunnen spreken van een reclame-uiting, moet sprake zijn van een aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeeld door of ten behoeve van een adverteerder. Die situatie doet zich hier niet voor. De bestreden uiting, die in haar geheel en in de context moet worden bezien, maakt deel uit van een pagina op de website van de gemeente Waalwijk, waar de gemeente onder de kop ‘afval is waardevol’ aan de inwoners informatie verstrekt over haar beleid op het gebied van het voorkomen van en het omgaan met afval en over het nut van het scheiden van afval en het recyclen van grondstoffen. Dat hierbij tevens wordt gewezen op het voordeel dat de inwoners mogelijk kan worden gegeven in de vorm van een afvalstoffenheffing die lager is dan deze zou zijn wanneer afval niet of minder goed wordt gescheiden, betekent niet dat de uiting kan worden aangemerkt als een aanprijzing van een goed, dienst of denkbeeld als bedoeld in artikel 1 NRC. De bestreden uiting is niet meer dan de weergave en uitwerking van het gemeentelijke beleid op het gebied van afval. Nu geen sprake is van reclame, kan klager niet in zijn klacht worden ontvangen en komt de Commissie niet meer toe aan een inhoudelijke beoordeling van de bestreden uiting.
4) Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter en verklaart klager niet-ontvankelijk in zijn klacht.
[Hieronder volgt de beslissing van de voorzitter van de Reclame Code Commissie d.d. 5 oktober 2022]
De bestreden uiting
Het betreft de website van de gemeente Waalwijk voor zover hierop (https://www.waalwijk.nl/afvaliswaardevol) staat: “Als gemeente krijgen we een vergoeding van de verwerker voor al het gescheiden afval. Hoe hoger deze inkomsten zijn, hoe minder je hoeft te betalen via de jaarlijkse afvalstoffenheffing. Zo haal je zelf ook echt de waarde uit jouw afval.”
Samenvatting van de klacht (inclusief de nadere toelichting in bezwaar en de repliek)
De Gemeente Waalwijk pretendeert met de hiervoor genoemde tekst dat de afvalstoffenheffing vermindert als inwoners hun afval goed scheiden. Van een vermindering is echter geen sprake. Video’s op de website van de gemeente Waalwijk wekken in plaats daarvan de indruk dat recyclebedrijven aan grondstoffen verdienen. In plaats van een vermindering zien huishoudens een verhoging op hun aanslagbiljet. Naar de mening van klager is de uiting onderdeel van een bewustwordingscampagne die onder het begrip marketingcampagne valt. Nu de gemeente Waalwijk hetgeen zij meedeelt over de beloofde vermindering van de afvalstoffenheffing niet waarmaakt en kiest voor het eigen perspectief in plaats van dat van haar burgers, is er sprake van misleiding. Klager heeft de klacht ingediend als burger en niet als fractievoorzitter van een politieke partij.
Samenbatting van het verweer (inclusief de dupliek)
Op grond van artikel 47 van het reglement van Orde van de gemeente Waalwijk heeft de politieke partij ‘Sociaal Lokaal Waalwijk’, waarvan klager partijgenoot is, een met de klacht vergelijkbare, maar uitvoeriger gemotiveerde vraag gesteld. Deze vraag is reeds door het college van burgemeester en wethouders beantwoord en de gemeente verwijst naar de desbetreffende stukken die zij heeft overgelegd. In aanvulling daarop stelt de gemeente Waalwijk dat het de vraag is of de bestreden uiting wel een reclame-uiting is nu daarin geen goederen, diensten of denkbeelden worden aangeprezen. Subsidiair stelt de gemeente Waalwijk dat er geen misleiding is. Als mensen hun afval beter scheiden, zijn de kosten voor het verwerken van afval minder hoog en hoeven inwoners minder te betalen omdat minder kosten aan hen doorberekend hoeven te worden.
Het oordeel van de voorzitter
1) Gelet op de aard van de uiting en het verweer dient in de eerste plaats te worden beoordeeld of sprake is van reclame in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Ingevolge dit artikel is, kort gezegd, vereist dat sprake is van een aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door of ten behoeve van een adverteerder. Daarbij heeft het geschil zich toegespitst op de tekst “Als gemeente krijgen we een vergoeding van de verwerker voor al het gescheiden afval. Hoe hoger deze inkomsten zijn, hoe minder je hoeft te betalen via de jaarlijkse afvalstoffenheffing. Zo haal je zelf ook echt de waarde uit jouw afval.”
2) De uiting is onderdeel van een pagina waarop de gemeente Waalwijk in een breder kader het belang van recycling en het voorkomen van afval aan de orde stelt, waarbij zij ook wijst op het nut van “slim boodschappen doen” en het repareren van zaken. Uit de uiting als geheel volgt dat de gemeente Waalwijk belang hecht aan vermindering van afvalstromen en dat zij voorstander is van het hergebruik van zaken als onderdeel van het gemeentelijke beleid. Hetgeen zij in dat kader in de uiting meedeelt over “slim met afval om te gaan”, in welk kader ook de bestreden tekst dient te worden gezien, past binnen de taak van een gemeente om restafval zoveel mogelijk te voorkomen als onderdeel van milieubeleid. De bestreden tekst gaat dit kader ook niet te buiten. De gemeente Waalwijk licht toe dat zij, en indirect daarmee ook burgers, belang hebben bij het scheiden van afval. Dat vervolgens wordt gezegd of geïmpliceerd dat dit ertoe kan leiden dat men daardoor minder hoeft te betalen via de jaarlijkse afvalstoffenheffing, en dat men op die wijze “de waarde uit afval” kan halen, brengt niet mee dat de uiting kan worden gezien als aanprijzing van een goed, dienst of denkbeeld. De uiting is beperkt tot de weergave van gemeentelijk beleid en wijst slechts op mogelijke implicaties van dat beleid. Nu geen sprake is van reclame, beslist de voorzitter als volgt.
De beslissing van de voorzitter
Op grond van het bovenstaande is klager niet-ontvankelijk in zijn klacht.