De bestreden reclame-uiting
Het betreft een radioreclame van Vattenfall met de volgende tekst:
“Vattenfall is vastbesloten om het verschil te maken. Ga ook samen met ons op weg naar fossielvrij leven. En kies voor Groen uit Nederland. Dat is 100% groene stroom van Hollandse bodem. Kijk op vattenfall.nl/radio”.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
Klager vindt de stelling “100% groene stroom van Hollandse bodem” misleidend, om de volgende redenen:
1.
Voor zover hij weet, wordt de stroom van Vattenfall toegevoegd in het Nederlandse stroomnet en daardoor gemixt met stroom die op een andere wijze is geproduceerd.
Van het secretariaat van de Stichting Reclame Code ontving klager het verweer van Vattenfall in dossier 2021/00369, betreffende een eerdere klacht tegen een reclame van adverteerder. Daarbij had het secretariaat aan klager meegedeeld dat dossier 2021/00369 op verzoek van de klager in dat dossier was gesloten, na ontvangst van het verweer.
Klager heeft ook kennis genomen van het verweer in dossier 2021/00369, maar stelt prijs op verdere behandeling van zijn klacht. Hij licht dit als volgt nader toe.
Dossier 2021/00369 betreft de website van Vattenfall en is niet te vergelijken met de onderhavige klacht. Klager heeft die website nooit bezocht. Bij raadpleging van die site zou hij kennis willen nemen van de inhoud daarvan, maar met de onderhavige radioreclame wordt hij ongevraagd geconfronteerd.
In het verweer van dossier 2021/00369 staat: “Stroom wordt gekwalificeerd als groene stroom”, maar de klant krijgt grijze stroom, geen beloofde groene stroom; het stroomnet bevat geen bordjes, verwijzend naar de Vattenfall klanten die groene stroom moeten krijgen. 100% groene stroom bestaat nog altijd niet, aldus klager.
2.
In plaats van “Holland” zou moeten worden gesproken over “Nederland” of “Nederlandse stroom”. “Holland” heeft betrekking op Noord- en Zuid-Holland. Vattenfall levert stroom in heel Nederland.
Het is klager overigens opgevallen dat hij de bestreden radioreclame na 14 december 2021 (de datum van het online klachtenformulier) niet meer heeft gehoord.
Het verweer
Het verweer wordt als volgt samengevat.
De klacht is volgens Vattenfall om de volgende redenen ongegrond:
Ad 1.
Volgens het in Nederland geldende systeem mag Vattenfall de door haar geleverde groene stroom als in Holland c.q. Nederland opgewekte groene stroom aanprijzen. Voor een uitgebreide toelichting bij dat standpunt verwijst adverteerder naar haar verweer in dossier 2021/00369 en zij verzoekt dit verweer als herhaald en ingelast te beschouwen.
De herkomst van stroom bepaalt of het grijze of groene stroom is. Stroom wordt gekwalificeerd als groene stroom indien er bij de opwek gebruik wordt gemaakt van duurzame bronnen zoals wind, waterkracht en zon. Met Garanties van Oorsprong (GvO) kunnen energieleveranciers aantonen dat de geleverde stroom groen is. Als een energieleverancier evenveel groene stroom aan het stroomnet levert als een klant jaarlijks verbruikt, kan per saldo worden gesteld dat de klant daadwerkelijk (in Nederland opgewekte) groene stroom geleverd krijgt. Verwezen wordt naar de beslissing in dossier 2020/00496. Energieleveranciers mogen stroom als groene stroom verkopen wanneer zij door middel van de GvO’s kunnen aantonen dat de jaarlijkse hoeveelheid aan klanten geleverde groene stroom is opgewekt uit duurzame bronnen. Verwezen wordt naar de beslissing in dossier 2020/00320. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) controleert jaarlijks of zowel de juiste soort als hoeveelheid GvO’s is afgeboekt bij de door Vattenfall geleverde groene stroom. De ACM heeft vastgesteld dat Vattenfall ook hieraan voldoet.
Het stroometiket voor het jaar 2021 wordt in mei 2022 gepubliceerd. Het meest recente stroometiket is van 2020 en is gepubliceerd op de website van Vattenfall; verwezen wordt naar bijlage 2 bij het verweer in dossier 2021/00369.
De Commissie heeft eerder geoordeeld dat de gemiddelde consument ermee bekend is dat zowel grijze als groene stroom via hetzelfde stroomnet aan verbruikers wordt geleverd. De gemiddelde consument wordt geacht te begrijpen dat er bij de levering van groene stroom sprake is van een constructie waarbij de leverancier evenveel groene stroom aan het stroomnet levert als de klant jaarlijks verbruikt. Van misleiding is in dat opzicht dan ook geen sprake. In de radiocommercial verwijst Vattenfall naar de website, waar feitelijke en juiste informatie wordt verstrekt over de herkomst van haar groene stroom.
Ad 2.
Onder Hollandse bodem moet in de context van de radiocommercial Nederlandse bodem worden verstaan. Historisch gezien vallen de provincies Noord-Holland en Zuid-Holland onder Holland. De naam Holland wordt echter vaak gebruikt om Nederland aan te duiden, als stijlfiguur of informeel taalgebruik. Vattenfall is een landelijk opererende energieleverancier en richt zich niet alleen op Noord-Holland en Zuid-Holland. De gemiddelde consument is hiermee bekend, en zal begrijpen dat het niet alleen Noord-Holland en Zuid-Holland betreft. De gemiddelde consument zal ook begrijpen dat niet alle groene stroom uit Nederland die Vattenfall levert, enkel in Noord-Holland en Zuid-Holland wordt opgewekt. Ook volgens de Van Dale kan ‘Holland’ overigens Nederland betekenen. De gemiddelde consument zal groene stroom ‘van Hollandse bodem’ in deze context
dan ook opvatten als groene stroom die is opgewekt in Nederland.
De mondelinge behandeling
Het standpunt van adverteerder is nader toegelicht.
Het oordeel van de Commissie
1.
Klager maakt ten eerste bezwaar tegen de bestreden radioreclame, omdat het daarin aangeprezen product “Groen uit Nederland” wordt aangeduid als “100% groene stroom”, terwijl deze stroom bij toevoeging aan het Nederlandse stroomnet wordt gemixt met stroom die op een andere wijze is geproduceerd ofwel zogenoemde “grijze stroom”. De Commissie oordeelt hierover als volgt.
Volgens het in Nederland geldende systeem wordt alle stroom, zowel groene als grijze, via één elektriciteitsnet geleverd. Een energieleverancier mag desondanks stroom als groene stroom aanprijzen, indien hij door middel van zogenoemde “Garanties van Oorsprong” kan aantonen dat de door hem aan het net toegevoegde energie is opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Een Garantie van Oorsprong is een digitaal certificaat waarmee bewezen wordt dat stroom op een groene manier is opgewekt. De Commissie heeft al meermalen geoordeeld dat de gemiddelde consument ermee bekend is dat zowel grijze als groene stroom via hetzelfde elektriciteitsnet aan verbruikers wordt geleverd. Er is immers slechts één netwerk en dit kan de gemiddelde consument niet ontgaan.
Gelet op het bovenstaande wordt de consument geacht de mededeling dat adverteerder “groene stroom” levert zo te begrijpen dat sprake is van een constructie die erop neerkomt dat de consument via het elektriciteitsnet groene stroom geleverd krijgt, doordat adverteerder evenveel groene stroom aan het elektriciteitsnet levert als de klant jaarlijks verbruikt. In dat geval kan per saldo worden gezegd dat de klant daadwerkelijk groene stroom geleverd krijgt.
Nu adverteerder onder verwijzing naar het meest recente stroometiket, namelijk dat van 2020 (overgelegd als bijlage 2 bij het verweer in dossier 2021/00369), bovendien voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat de energiebronnen van het product “Groen uit Nederland” alle ofwel voor 100% Nederlands zijn, acht de Commissie dit onderdeel van de klacht ongegrond.
2.
Klager maakt ook bezwaar tegen de bestreden radioreclame, vanwege het gebruik van de zinsnede “van Hollandse bodem”. De Commissie begrijpt de klacht aldus, dat hier zou moeten worden gezegd: “van Nederlandse bodem”, omdat “Holland” alleen op de provincies Noord- en Zuid Holland ziet.
Naar het oordeel van de Commissie zal de gemiddelde consument bij “van Hollandse bodem” zoals gebruikt in de bestreden radioreclame niet alleen denken aan voornoemde provincies, maar aan heel Nederland. De Commissie overweegt daartoe dat deze zinsnede wordt voorafgegaan door de naam van het aangeprezen product “Groen uit Nederland” en dat “Holland” -naar algemeen bekend is- informeel wordt gebruikt om Nederland aan te duiden.
3.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.