De bestreden reclame-uiting
Het gaat om een videocommercial van Giro555 van ongeveer 18 seconden. De reclame is door klager gezien in de NPO-app op 9 februari 2023 om 9:30 uur voor een serie geschikt voor alle leeftijden.
Tijdens de reclame wordt door de voice-over het volgende gezegd:
“De aardbeving in Turkije en Syrië heeft het leven van tienduizenden mensen volledig verwoest. Er is behoefte aan medische zorg, voedsel en onderdak. Daarom is jouw hulp nu nodig. Samen komen we in actie voor de slachtoffers van de aardbeving. Geef op Giro555.nl.”
In de reclame zijn diverse (korte) beelden te zien van de gevolgen van de aardbeving. Zo zijn er smeulende en ingestorte gebouwen te zien en verschillende slachtoffers. Er zijn zowel volwassenen als kinderen te zien die bijvoorbeeld onder het bloed of in het verband zitten, verdrietig zijn of onder het puin vandaan worden gehaald. Ook zijn er reddingwerkers te zien die hun werkzaamheden uitvoeren.
De klacht
De reclame is voor kinderen zwaar traumatisch en niet geschikt voor overdag. Klager zag de reclame voorbij komen om 9:30 uur in de ochtend toen hij met zijn kinderen van 4 en 8 jaar oud een programma terugkeek in de NPO-app. Het ging om een serie geschikt voor alle leeftijden.
De samenvatting van het verweer
Bij uitzonderlijke rampen zamelt adverteerder geld in voor hulp aan slachtoffers onder de naam Giro555. Als een dergelijke actie wordt georganiseerd is de samenwerking met de omroepen cruciaal. Vooral de publieke omroepen – de NOS in het bijzonder – nemen een belangrijk deel van het productiewerk voor hun rekening, waaronder de wervingsspot en de radio- en televisie-uitzendingen rondom de nationale actiedag. Bij de keuze voor het beeldmateriaal is het balanceren tussen enerzijds een zo reëel mogelijk beeld geven van de impact voor slachtoffers en de urgentie voor noodhulp. En anderzijds geen onnodig expliciet beeldmateriaal gebruiken dat als schokkend ervaren kan worden. Zo heeft adverteerder er bijvoorbeeld voor gekozen geen beelden te gebruiken van de vele dodelijke of ernstig gewonde slachtoffers die bij deze aardbeving te betreuren waren. Dit ook uit respect naar de slachtoffers en hun nabestaanden. Dit zijn niet alleen de overwegingen van adverteerder, maar ook de overwegingen van alle media, van achtergrondreportages tot het Jeugdjournaal.
Adverteerder begrijpt de klacht zo dat klager de reclame in strijd vindt met de goede smaak en het fatsoen, zoals bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (hierna: NRC). Hoewel daar uiteraard discussie over mogelijk is, omdat dat criterium een subjectief karakter heeft, is adverteerder van mening dat het spotje hiermee niet in strijd is. Degenen die de spot hebben samengesteld, en waarvoor het bestuur van Giro555 uiteraard de eindverantwoordelijkheid draagt, hebben dit op zorgvuldige en integere wijze gedaan. Daarbij zijn, zoals ook hierboven benoemd, in veel mindere mate schrijnende en indringende beelden gebruikt dan bijvoorbeeld in situaties waarover eerder is geoordeeld (zie dossier 2014/00809). Ook omdat adverteerder zelf geen invloed heeft op de precieze uitzendtijdstippen van de reclame op de verschillende kanalen (zie zelfde dossier) is hier met bijzondere aandacht op toegezien.
Het oordeel van de Commissie
1. Klager vindt de reclame in strijd is met de goede smaak en het fatsoen, zoals bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Dit voor zover de reclame is te zien voor een serie geschikt voor alle leeftijden en dus ook bekeken kan worden door (zeer) jonge kinderen. Bijvoorbeeld in de leeftijd van de kinderen van klager (4 en 8 jaar oud).
2. Bij de beantwoording van de vraag of een reclame in strijd is met de goede smaak en het fatsoen stelt de Commissie zich terughoudend op, gelet op het subjectieve karakter ervan. Hiermee rekening houdend oordeelt de Commissie als volgt.
3. In de reclame vraagt adverteerder aandacht voor de aardbevingen in Turkije en Syrië van 6 februari 2023. De reclame heeft als doel geld in te zamelen voor de slachtoffers, zodat hulp kan worden verleend. De wijze waarop deze boodschap in de reclame tot uiting wordt gebracht, is naar het oordeel van de Commissie heftig. In de reclame is onder meer een man met een hoofdwond en verband om zijn hoofd te zien. Ook wordt er een kind uit het puin gehaald. De reclame kan voor (jonge) kinderen zodanig schokkend zijn, dat het vertonen van deze reclame voorafgaand aan een programma geschikt voor alle leeftijden naar het oordeel van de Commissie niet wenselijk is. Kinderen die kijken naar dergelijk programma, kunnen de reclame als beangstigend ervaren. De Commissie acht de reclame voor (jonge) kinderen dan ook niet geschikt. Gelet hierop is de uiting in strijd met de goede smaak als bedoeld in artikel 2 NRC, voor zover deze te zien is voor een programma geschikt voor alle leeftijden, waarbij verwacht kan worden dat ook (jonge) kinderen het programma kijken.
4. De Commissie heeft kennis genomen van de mededeling van adverteerder dat zij in beginsel haar uiterste best doet om zoveel mogelijk rekening te houden met de mogelijke impact van de beelden en dat dit in samenspraak gebeurt met de omroepen en richtlijnen van de media hierover. Dit geeft echter op zichzelf geen aanleiding om anders te oordelen.
5. Op grond van het voorgaande beslist de Commissie als volgt.
De beslissing van de Commissie
De Commissie acht de commercial in strijd met het bepaalde in artikel 2 NRC voor zover deze is te zien voorafgaand een programma geschikt voor alle leeftijden. Zij geeft het vrijblijvende advies om een dergelijke reclame voortaan niet voor een programma geschikt voor alle leeftijden te (laten) programmeren.