De bestreden uiting

Het betreft een uiting in de Nieuwe Revu, nummer 25, 2019, verspreid over twee naast elkaar liggende pagina’s. Op de linkerpagina staat een tekst met de aanhef:

“‘GETVERDEGETVER, WAT IS HET ONWIJS HEET’

       OVER HET WEER BLIJVEN WE ZEUREN”.

Links bovenaan staat:

“Oude Revu”.

Op de rechterpagina staat een foto van een man met een sigaret in zijn mond, met daaronder de tekst:

“Je vindt je draai. Je draait je Drum” en de afbeelding van een pakje “DRUM”, met daaronder een tekst, die op de bij de klacht overgelegde afdruk van de uiting niet leesbaar is.

Beide pagina’s zijn voorzien van een kader in de vorm van een dunne lijn, (geheel of deels) te zien bovenaan, onderaan, links van de linkerpagina en rechts van de rechterpagina.

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

Een onderdeel van het onderhavige nummer van de Nieuwe Revu is een aantal pagina’s “Oude Revu”. Als onderdeel van deze rubriek is op pagina 61 een full page reclame voor Drum Shag afgedrukt, die mogelijk eerder te zien was in een “oude Revu uit 1984”. Het afdrukken van deze advertentie heeft “NIETS” te maken met de redactionele inhoud van “het artikel”, aldus klager. Het zou hem niets verbazen als men op deze manier probeert de wet een beetje op te rekken en er sprake is van betaling.

E-mail van 26 augustus 2019 van het secretariaat van SRC

Het secretariaat heeft verweerder sub 1 in de gelegenheid gesteld om schriftelijk te reageren op “hetgeen klager stelt en meer in het bijzonder waarom de Drum reclame is afgebeeld”. 

Het verweer van verweerder sub 1

Het verweer wordt als volgt samengevat.

In de rubriek ‘Oude Revu’ wordt iedere week een artikel uit het archief van Nieuwe Revu geherpubliceerd. Dit gebeurt door middel van een opzettelijk wat slordige scan, die is voorzien van met een markeerstift gehighlighte tekstdelen. Het artikel is ingekaderd met een rode lijn, zodat voor iedereen duidelijk is wat binnen de Oude Revu valt en wat niet.

De Oude Revu ís een hoog gewaardeerde rubriek, waarin een tijdsbeeld wordt geschetst, van kleding, kapsels en straatbeeld van toen, tot de onderwerpen die destijds speelden zoals krakersrellen, celebrities en sportevenementen. Daarbij horen ook commerciële uitingen van weleer, veelal voor producten die anno 2019 niet meer bestaan, zoals cassettebandjes, winacties of pakjes shag.

Doordat de uiting betreffende Drum door de inkadering met de rode lijn expliciet binnen het artikel valt, en het geheel een tijdsbeeld schetst, heeft deze uiting alles te maken met de redactionele inhoud. Daarbij is de uiting overduidelijk oud, zo oud zelfs dat het betreffende product niet meer bestaat. Verweerder bestrijdt dan ook dat Drum voor de uiting heeft betaald. Omdat de uiting niet als doel heeft de verkoop van een bestaand product te bevorderen, is er geen sprake van reclame, laat staan van ‘verboden tabaksreclame met een omweg’.

De repliek

Klager handhaaft zijn klacht en licht deze als volgt nader toe.

Drum Shag is nog te koop. De verpakking is vrijwel hetzelfde, alleen staat deze nu vol waarschuwingen. Klager legt een desbetreffende foto over.

Klager vraagt zich af of de pagina’s van de bewuste ‘Oude Revu’ indertijd in de onderhavige volgorde zijn verschenen. Ten slotte wijst hij op een door hem ontvangen bericht van het Trimbos instituut met daarin een link naar de Tabaks- en rookwarenwet, en de definitie van reclame, zoals neergelegd in die wet. Verder staat in dit bericht:

“Sinds 7 november 2002 is reclame en sponsoring van tabaksproducten in Nederland verboden”.

De dupliek van verweerder sub 1

Verweerder heeft geen behoefte aan een verdere toelichting van haar standpunt. Wel merkt zij op dat klager verschillende voor- en achternamen lijkt te gebruiken. Verweerder verneemt graag wie de klager is, en of deze persoon daadwerkelijk bestaat.

E-mail van 24 september 2019 van klager

Klager wijst er op dat zijn roepnaam afwijkt van zijn drie voornamen en dat het door hem gebruikte e-mailadres, ooit aangemaakt voor Marktplaats, een andere naam bevat (een “alias”) dan zijn achternaam.

Het verweer van verweerder sub 2 (hierna: ITN)

Het verweer wordt als volgt samengevat.

ITN is de fabrikant van de verpakking van het tabaksmerk ‘Drum’, zoals weergegeven in de advertentie waar de klacht betrekking op heeft. Deze advertentie vormt onderdeel van een artikel in de Nieuwe Revu.

ITN leeft alle geldende wet- en regelgeving na, waaronder in het bijzonder het reclameverbod voor tabaks- en aanverwante producten en de bepalingen in de Reclamecode. De verklaring van klager als zou “ze (ITN) op deze manier de wet een beetje proberen op te rekken en er sprake is van betaling” beschouwt ITN als ongefundeerd en onnodig grievend. ITN heeft de Nieuwe Revu niet betaald om de betreffende advertentie te publiceren in het artikel.

ITN heeft naar aanleiding van de onderhavige klacht voor het eerst kennis genomen van het artikel in de Nieuwe Revu met de daarin verwerkte oude advertentie voor het tabaksmerk ‘Drum’. Zij werd niet gecontacteerd door de Nieuwe Revu in het kader van dit artikel en heeft de Nieuwe Revu hierover ook niet zelf gecontacteerd.

ITN heeft geen toestemming verleend, noch anderszins de Nieuwe Revu gestimuleerd om deze oude advertentie in een artikel te verwerken. ITN was op geen enkele wijze betrokken bij het publiceren van de advertentie.

Voor zover de Commissie meent dat de klacht tegen ITN zou zijn gericht, dient deze ongegrond te worden verklaard, althans dient klager, bij het gebrek aan enige motivering over de betrokkenheid van ITN, niet ontvankelijk te worden verklaard in zijn klacht.

Het oordeel van de Commissie

De Commissie vat de klacht op in die zin dat klager meent dat de bestreden uiting mogelijk in strijd is met het verbod om reclame te maken voor tabaksproducten, zoals neergelegd in de Tabaks- en rookwarenwet. De Commissie oordeelt hierover als volgt.

Het in dit geval relevante artikel 5 lid 1 Tabaks- en rookwarenwet luidt:

“Elke vorm van reclame of sponsoring is verboden”.

In artikel 1 lid 1 van voornoemde wet is “reclame” gedefinieerd als:

“elke handeling in de economische sfeer met als doel de verkoop van tabaksproducten en aanverwante producten te bevorderen en elke vorm van commerciële mededeling die het bekendheid geven aan of het aanprijzen van een tabaksproduct of aanverwant product tot doel dan wel rechtstreeks of onrechtstreeks tot gevolg heeft, met inbegrip van reclame waarmee, zonder het tabaksproduct of aanverwant product rechtstreeks te noemen, wordt getracht het reclameverbod te omzeilen door gebruik te maken van een naam, merk, symbool of enig ander onderscheidend teken van een tabaksproduct of aanverwant product”.

Voor zover in de bestreden uiting een foto van een man met een sigaret in zijn mond is opgenomen, met daaronder de tekst: “Je vindt je draai. Je draait je Drum” en de afbeelding van een pakje “DRUM”, is er kennelijk sprake van een oude advertentie, die gelet op de opmaak van de uiting (een kader in de vorm van een dunne lijn, te zien op beide pagina’s), deel uitmaakt van een redactioneel artikel onder de noemer: “Oude Revu”, zoals linksboven in het kader vermeld.

ITN, zoals zij heeft meegedeeld fabrikant van de verpakking van het tabaksmerk ‘Drum’, heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat zij op geen enkele wijze betrokken is geweest bij het publiceren van de bestreden uiting.

Gelet op bovenbedoelde redactionele aard van de bestreden uiting en het niet bestaan van betrokkenheid bij de publicatie ervan aan de zijde van ITN kan deze uiting niet worden aangemerkt als reclame in de zin van artikel 1 lid 1 Tabaks- en rookwarenwet, meer in het bijzonder niet als een “handeling in de economische sfeer met als doel de verkoop van tabaksproducten (…) te bevorderen” noch als “vorm van commerciële mededeling”, zoals hierboven omschreven. 

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.