De procedure

Namens adverteerder is onder meer aangevoerd dat klaagster niet-ontvankelijk dient te wor­den verklaard in de klacht (stellingen 20 t/m 25), nu zij, anders dan zij stelt, geen voorzitter is van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en zij als bestuurder slechts gezamenlijk met ande­re bestuurders bevoegd is. Adverteerder stelt dat klaagster als zodanig daarom geen klacht kan indienen. Daarnaast stelt ad­ver­teerder dat klaagster de klacht heeft ingediend vanuit haar beroep als anesthesioloog (stellingen 26 t/m 56), het­geen volgens hem meebrengt dat klaag­ster € 1.000,– aan klachtengeld is ver­schul­digd. Volgens adverteerder heeft klaagster een zakelijk belang bij de klacht omdat patiënten die zich door hem laten behandelen geen ope­ra­ties meer hoeven te ondergaan en dus geen gebruik meer maken van haar diensten.

Klaagster is in de gelegenheid gesteld te reageren op de stellingen van ad­verteerder met de nummers 20 t/m 56. Klaagster heeft daarop bij niet gedateerde brief (in­gekomen op 11 maart 2012) ge­reageerd. Klaagster is ook op de overige stellingen van adverteer­der ingegaan.

Adverteerder heeft gereageerd bij brief van 16 maart 2012, uitsluitend voor zover het betreft de reactie van klaagster op de stellingen sub 20 t/m 56.

De voorzitter van de Reclame Code Commissie heeft besloten de kwestie van de ontvan­ke­lijkheid en het klachtengeld afzonderlijk te behandelen en daarop te beslissen.

De beoordeling

Vaststaat dat klaagster bij de Kamer van Koophandel niet staat ingeschreven als bestuurder van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Dit kan evenwel niet tot de conclusie leiden dat klaagster om die reden niet ont­van­kelijk is in haar klacht. Het staat immers een ieder in Ne­derland vrij klachten in te dienen over reclame-uitingen, ongeacht in welke hoedanigheid hij dat doet. Wel is, indien sprake is van het indienen van een klacht ten behoeve van de uitoe­fening van een bedrijf of beroep dan wel in een commercieel belang van een organisatie, klachtengeld verschuldigd. Naar het oordeel van de voorzitter doet deze situatie zich in het onderhavige geval niet voor. Klaag­ster heeft onweersproken gesteld dat zij al 12 jaar lang als anesthesioloog geen patiënten met rugklachten of andere klachten van het “bewegingsappa­raat” heeft behandeld. Dat zij werkzaam is in een kliniek die ook hernia operaties verricht, leidt niet tot een ander oordeel. Niet gebleken is dat de klacht mede ten behoeve van deze kliniek is ingediend. Klaagster is voorts, naar vaststaat, voorzitter van een ideële vereniging, te weten de Vereniging tegen de Kwakzalverij, en heeft ook om die reden geen zakelijk belang bij het indienen van de onderhavige klacht. Derhalve wordt beslist als volgt.

De tussenbeslissing van de voorzitter van 12 februari 2012 

Wijst het formele verweer af en bepaalt dat geen klachtengeld is verschuldigd.

[Vervolg: eindbeslissing van 20 juni 2012:]

De bestreden reclame-uiting

Het betreft een advertentie in het Parool waarin onder aanhef “Als u last heeft van “beknelde” zenuwen, uitstralend naar uw armen en benen, lees dan over een klinisch onderzoek dat liet zien…” de volgende kop staat: “Hoe 85% van patiënten van hun gevoelloosheid, tintelingen en scherpe pijnklachten af kwamen”. Onder deze de kop wordt, kort samengevat, ingegaan op bepaalde zenuwklachten en “De Meest Waarschijnlijke Oorzaak” daarvan, gevolgd door onder meer de volgende tekst:

“Het goede nieuws is dat chiropractische behandelingen bewezen hebben de druk op de zenuwen effectief te kunnen verlichten. Door het gebruik van lichte technieken, ben ik in staat om de druk op de zenuw op te heffen. Dit laat de zenuw herstellen en de klachten verdwijnen.

Enkele conclusies uit onderzoek:

Patiënten meldden 85,5% verbetering van de zenuwsymptomen na slechts 9 chiropracti­sche behandelingen. – Journal of Chiropractic Medicine, 2008. Met chiropractische zorg, rapporteerden patiënten ‘belangrijke verbetering in ervaren welzijn en functie, zenuw­werking en gevoel in de vingers in het algemeen.” JMPT, 1998. “Belangrijke toename in grijpkracht en normalisatie van motorische en sensorische reacties werden genoteerd. Orthopedische testen waren negatief. Symptomen verdwenen.” – JMPT, 1994

Wat deze onderzoeken betekenen is dat u binnenkort verder kunt met uw leven – zonder irritante zenuwklachten.”

De klacht en de aanvulling daarop

Klaagster stelt dat chiropractie een medisch zinloze behandelwijze is. In de richtlijnen van ortho­­peden, neurologen en neurochirurgen komt deze behandeling niet voor, omdat er geen be­wijs van werkzaamheid is. Patiënten met neuropathie krijgen hierdoor valse hoop en wordt een onwerkzame behandeling aangeboden. Chiropractie behoort niet tot de geneeskunde en kan schade veroorzaken. Adverteerder is geen arts en beschikt niet over de bevoegdheid en bekwaamheid om een diagnose te stellen, de oorzaak van een neuralgie of neuropathie vast te stellen en een juiste therapie te kiezen. Het artikel waarin zou staan “85,5% verbe­tering van de zenuwsymptomen” is niet te vinden.

Het verweer

Adverteerder heeft aanvankelijk inhoudelijk verweer gevoerd.

Om hem moverende redenen heeft adverteerder uiteindelijk verzocht om de verweerstukken als niet verzonden te beschouwen en te retourneren dan wel te vernietigen.

Het oordeel van de voorzitter

1)  Adverteerder heeft aanvankelijk inhoudelijk verweer gevoerd, maar later om hem move­ren­de redenen verzocht om de verweerstukken als niet verzonden te be­schou­wen en te retourneren dan wel te vernietigen.

2)  De voorzitter komt tegemoet aan het verzoek van adverteerder om de ingediende ver­weer­stukken als niet verzonden te beschouwen, nu adverteerder uitdrukkelijk heeft meege­deeld dat de verweerstukken niet langer zijn bedoeld om een rol te spelen bij de beoordeling van de klacht. Voorts volgt uit het voorgaande dat adverteerder zijn bezwaar tegen de beslis­sing van 28 maart 2012 heeft ingetrokken. De voorzitter is evenwel van oordeel dat er geen aanleiding bestaat voor de retourzending of vernietiging van stukken die in het kader van de inhoudelijke behandeling van de klacht aan de SRC zijn toegezonden en vervolgens door de SRC aan de wederpartij zijn toegezonden. Dit verzoek kan derhalve niet worden gehono­reerd, zodat de verweerstukken deel blijven uitmaken van het dossier.

3)  De klacht is gebaseerd op de stelling dat chiro­prac­tie een medisch zinloze be­handelwij­ze is die in richtlijnen van orthopeden, neurologen en neuro­chi­rurgen niet voorkomt omdat er geen bewijs van werkzaamheid is. Volgens klaagster betreft het een “onwerkzame nepbe­hande­ling”. De voorzitter is evenwel van oordeel dat klaagster deze stelling, mede gelet op de vérstrekken­de aard daarvan, onvol­doende heeft onderbouwd. Ook uit het door klaagster  in aanvulling op de klacht overgelegde artikel “A systematic review of systematic reviews of spinal ma­nipula­tion”, gepubliceerd in “Journal of the royal society of medicine” in april 2006, volgt niet dat er onder alle omstan­dig­heden geen enkele werking van chiro­practie is te ver­wachten. Het enkele feit dat in dit artikel chiro­practie niet als een “recom­mendable treatment” wordt aangemerkt, doet daaraan niet af.

4)  Het staat adverteerder op grond van het voorgaande vrij in reclame-uitingen zijn diensten als chiropractor aan te prijzen. In het onderhavige geval is evenwel geen sprake van een aan­prijzing in algemene zin, maar betreft het reclame waarin specifiek wordt gesteld dat chiroprac­tische behandelingen “bewezen” hebben de druk op de zenuwen effectief te kun­nen verlichten, en dat adverteerder “in staat” is druk op de zenuw op te heffen en zo klachten te laten verdwij­nen. Uit de artikelen waarnaar vervolgens wordt verwezen zou blijken dat “85,5% verbete­ring van de ze­nuw­­sympto­men na slechts 9 chiropractische behandelingen” bereikt wordt, terwijl ook andere positieve concrete resultaten van chiropractische behan­de­lingen worden ge­noemd. Naar het oordeel van de voorzitter zal de gemiddelde consument de hier bedoelde mededelingen in deze zin begrijpen, dat op grond van de genoemde we­tenschap­pelijke publicaties bewezen is dat chiropractie tot de in die publicaties bedoelde concrete resultaten leidt en dat ook adverteer­der tot een dergelijke prestatie in staat is.

5)  Het feit dat adverteerder van het voeren van verweer heeft afgezien, impliceert dat hij geen gebruik maakt van de mogelijkheid de juistheid of de eer­lijk­heid van de reclame aan­nemelijk te maken zoals bedoeld in artikel 15 van de Nederland­se Reclame Code (NRC).

Nu adverteerder niet de in de reclame-uiting bedoelde publi­caties heeft overgelegd, kan de voorzitter zich geen oordeel vormen over de vraag of deze pu­blica­ties de onder 4) bedoelde mede­de­lingen voldoende aannemelijk maken. Daarbij neemt de voorzitter voorts in aan­mer­king dat klaagster onweersproken heeft gesteld dat het artikel waarin con­creet het per­cen­ta­ge van 85,5% wordt genoemd, onvindbaar is. Op grond daar­van kan niet worden aan­ge­no­men dat dit resultaat ook daadwerkelijk in het algemeen met chiroprac­tie wordt bereikt. Het­zelfde geldt voor de overige resultaten die volgens de reclame-uiting uit onderzoek blij­ken. Op grond hiervan dient de uiting in zoverre als onjuist te worden beschouwd.

6)  De voorzitter is op grond van het voorgaande van oordeel dat adverteerder geen juiste in­formatie heeft verschaft over de resultaten die bij behandeling door hem als chiropractor kun­nen worden verwacht, als bedoeld in artikel 8.2 aan­hef en onder b NRC, voor zover het be­treft de mededeling dat chiropractische be­han­de­lin­gen “bewezen” hebben de druk op de ze­nuwen effectief te kunnen verlichten in combinatie met de volgende mededelingen:

•         hoe 85% van patiënten van hun gevoelloosheid, tintelingen en scherpe pijnklachten af kwamen

•         patiën­ten 85,5% verbetering van de zenuwsymptomen meldden na slechts 9 chiro­practi­sche behandelingen,

•         patiënten belangrijke verbeteringen ervaren in welzijn en functie, zenuw­werking en gevoel in de vingers in het algemeen,

•         bij patiënten belangrijke toename in grijpkracht en normalisatie van motorische en sensorische reacties werden genoteerd,

•         patiënten volgens de onderzoeken binnenkort verder kunnen leven zonder irritante zenuwklachten.

Voorts is de voorzitter van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht zou kunnen worden een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet zou hebben genomen. Om die reden is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

De beslissing van de voorzitter

Op grond van het voorgaande acht de voorzitter de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC voor zover het betreft de onder 6) bedoelde mededelingen.

De voorzitter beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze recla­me te maken.