Hieronder vindt u de afhandeling van klachten in cijfers van het tweede kwartaal van 2020 (april- mei- juni). De definitieve cijfers verschijnen elk jaar in ons jaarverslag.
In het tweede kwartaal van dit jaar zijn in totaal 736 klachten en meldingen ontvangen. Daarvan zijn er 609 afgehandeld zonder dat er een uitspraak van de (voorzitter van de) Reclame Code Commissie op is gevolgd. Verder zijn er 41 gelijkluidende klachten ontvangen. Lang niet elke klacht wordt in behandeling genomen. In het afgelopen kwartaal zijn er 86 beslissingen verschenen en gepubliceerd in de online uitsprakendatabase. Wilt u weten waar de meeste klachten over zijn ontvangen, of hoe vaak de voorzitter een klacht direct heeft afgewezen? Lees dan hieronder verder.
Klachten zonder uitspraak
Van april tot en met juni 2020 zijn 609 klachten en meldingen afgehandeld die niet tot een uitspraak van de (voorzitter van de) Reclame Code Commissie (RCC) hebben geleid. Daarbij ging het om de volgende categorieën:
Algemene brieven
Dit zijn bijvoorbeeld klachten die niet voldoen aan de vormvereisten, zoals het ontbreken van de reclame-uiting of de motivering van de klacht. Ook kan het gaan om klachten die zijn geformuleerd als vraag, of die geen reclame-uiting betreffen. De klagers ontvangen dan een algemene brief van het secretariaat van de SRC. Er zijn het afgelopen kwartaal 521 algemene brieven verstuurd.
Secretariaatsafwijzing (SAF)
In het tweede kwartaal van 2020 zijn 51 klachten door het secretariaat van de SRC afgedaan. Het secretariaat van de SRC beoordeelt inkomende klachten op diverse aspecten. Een van deze aspecten is of, gelet op Nederlandse Reclame Code en de eerdere uitspraken van de Reclame Code Commissie, een klacht voldoende kans van slagen heeft. Als dat overduidelijk niet het geval is, ontvangt de klager een SAF. Indien een klager het niet eens is met een SAF, kan hij dat gemotiveerd laten weten aan het secretariaat. Dat zal dan de klacht en toelichting aan de voorzitter van de Reclame Code Commissie voorleggen. De voorzitter zal vervolgens een beslissing nemen over de afwikkeling van de klacht.
Gesloten dossiers (opgeloste klachten zonder beslissing)
Het kan ook gaan om klachten die nadat de SRC om een reactie van de adverteerder heeft gevraagd (en er dus hoor en wederhoor heeft plaatsgevonden), resulteren in een dusdanig bevredigende oplossing, dat de klager zijn klacht niet meer wenst door te zetten. Of de reactie van de adverteerder op de klacht vraagt om een nadere reactie, maar de klager laat niets meer van zich horen. Een dossier wordt dan gesloten en er volgt in zo’n geval geen uitspraak.
In het tweede kwartaal zijn in totaal 37 dossiers gesloten: 14 dossiers hebben niet tot een uitspraak geleid omdat partijen na tussenkomst van de SRC tot een oplossing zijn gekomen, 17 zijn gesloten vanwege het uitblijven van een nadere reactie van de klager en 6 dossiers zijn om overige redenen gesloten.
Gelijkluidende klachten
In het geval van gelijkluidende klachten tegen een en dezelfde reclame-uiting, worden deze niet allemaal afzonderlijk als dossier in behandeling genomen, maar worden de meest representatieve klachten geselecteerd en daarop volgt een uitspraak. Alle klagers ontvangen de voor hun klacht relevante uitspraak.
In het 2e kwartaal zijn er 41 gelijkluidende klachten ontvangen. Zo werden er meerdere klachten ontvangen tegen een tv-commercial voor een radiozender waarin is te zien hoe een lichaam een los hoofd koffie geeft, waarna het hoofd opgewekt “goeiemorgen” zegt. Volgens de voorzitter van de Reclame Code Commissie is hierbij onmiskenbaar sprake van digitale trucage teneinde op een humoristisch bedoelde wijze op te roepen naar een bepaald radioprogramma te luisteren. Dat niet iedereen een dergelijke vorm van humor zal waarderen, brengt niet mee dat de uiting de grens van het toelaatbare te buiten gaat. De klachten tegen deze commercial zijn dan ook afgewezen (zie 2020/00199).
Voorzittersbeslissingen
De voorzitter van de Reclame Code Commissie heeft in het tweede kwartaal 65 beslissingen zelfstandig genomen. De voorzitter doet dit als is hij van oordeel is dat de klacht de Commissie aanleiding zal geven een aanbeveling te doen of dat de Commissie de klacht zal afwijzen.
De voorzitter heeft 24 klachten afgewezen en geoordeeld dat geen sprake was van strijd met de Nederlandse Reclame Code (zie het groene deel van de grafiek). Daarvan zijn 6 klachten direct door de voorzitter afgewezen (dus zonder dat eerst om verweer is gevraagd aan de adverteerder =dVAF).
De voorzitter heeft 41 klachten toegewezen omdat hij vond dat sprake was van een overtreding van de Nederlandse Reclame Code (zie rode deel van de grafiek). Daarvan zijn 12 toewijzingen zonder verdere aanbeveling gedaan, omdat de adverteerder de betreffende uiting gedurende de procedure al op passende wijze had aangepast of ingetrokken.
Reclame Code Commissie (RCC)
De Reclame Code Commissie nam in het 2e kwartaal van 2020 in totaal 15 beslissingen. Dat aantal ligt lager dan voorgaande jaren vanwege de bijzondere omstandigheden veroorzaakt door de coronacrisis.
In 2 beslissingen heeft de Commissie geoordeeld dat geen sprake was van een overtreding van de Nederlandse Reclame Code en de klacht afgewezen.
In 13 beslissingen oordeelde de Reclame Code Commissie dat de reclame-uiting in strijd was met de Nederlandse Reclame Code. Daarbij ging het in 1 beslissing om de aanprijzing van denkbeelden, in welk geval geen aanbeveling maar een vrijblijvend advies wordt. En in 1 beslissing is een aanbeveling achterwege gelaten (toewijzing zonder aanbeveling).
College van Beroep (CvB)
Het College van Beroep deed in het afgelopen kwartaal 6 uitspraken (4 aanbevelingen vanwege strijd met de NRC en 2 afwijzingen). Daarbij heeft het College de oorspronkelijke beslissing van de Reclame Code Commissie steeds bevestigd.
Compliance en het effect van zelfregulering
De Afdeling Compliance controleert of de adverteerder de uitspraak van de (voorzitter van de) RCC of het CvB opvolgt. Een adverteerder wordt als “compliant” aangemerkt als hij het compliance-formulier retourneert en toezegt de betreffende uiting niet meer op dergelijke wijze te zullen gebruiken (of verspreiden) of als hij op andere wijze laten weten dat de uiting is ingetrokken of aangepast. Compliance kan ook worden bereikt door medewerking van het medium waar de uiting was te zien of horen. De Afdeling Compliance beoordeelt niet of een aangepaste uiting voldoet aan de Nederlandse Reclame Code. Als de reclame naar aanleiding van een uitspraak wordt gewijzigd en een nieuwe reclame-uiting ontstaat, kan uitsluitend de Reclame Code Commissie c.q. het College van Beroep op basis van een klacht beoordelen of die nieuwe uiting voldoet aan de eisen van de Nederlandse Reclame Code.
De afdeling Compliance monitort elk kwartaal de dossiers waarin (na bezwaar/beroep) een overtreding van de NRC is geconstateerd en nog geen toezegging van de adverteerder is ontvangen dat hij de reclame-uiting niet meer zal gebruiken/verspreiden dan wel zal aanpassen. Als een adverteerder als compliant is aangemerkt, wordt dit sinds 2016 expliciet vermeld bij de online uitspraak op www.reclamecode.nl. Als u van mening bent dat een adverteerder onterecht als compliant staat vermeld, of als u als adverteerder meent dat u ten onrechte nog niet als compliant vermeld staat, kunt u dit met vermelding van het dossiernummer doorgeven via compliance@reclamecode.nl.
In het afgelopen jaar heeft 96% van de adverteerders wiens reclame-uiting in strijd met de regels is bevonden, gevolg gegeven aan de uitspraak van de (voorzitter van de) Reclame Code Commissie of het College van Beroep. Daaruit blijkt dat het overgrote merendeel van de adverteerders waarover is geklaagd de uitspraken serieus neemt en op verantwoorde wijze reclame wil maken.
