De bestreden reclame-uiting

Het betreft een banner op internet, waarin onder het logo van Oxxio staat: “Stap nu over en krijg de nieuwe iPad!”.

De klacht

In de banner is geen (verwijzing naar) beperkende voorwaarde opgenomen. Door te klikken op de link word je doorgeleid naar de website van adverteerder, waar het aanbod enkele malen zonder voorbehoud wordt herhaald. Onderaan de pagina staat de link “Lees meer over deze actie”. Pas na het klikken op deze link blijkt dat het aanbod van een gratis iPad alleen geldt wanneer voor zowel stroom als gas wordt overgestapt. Omdat klagers woning is aangesloten op stadsverwarming, is hij alleen voor stroom overgestapt op Oxxio. Voor deze overstap blijkt het aanbod van een gratis iPad niet te gelden. Klager meent dat deze belangrijke beperkende voorwaarde als essentiële informatie reeds in de banner had moeten worden genoemd.

Het verweer

Adverteerder stelt dat in de bestreden banner de mededeling “Stap nu over en krijg de nieuwe iPad” en de hyperlink met de tekst “Stap nu over” worden gevolgd door de tekst “Zolang de voorraad strekt. Zie actievoorwaarden op Oxxio.nl”. De actievoorwaarden waarnaar wordt verwezen, worden getoond onder de hyperlink “voorwaarden” op de homepage. Bovendien volgt op de homepage, na een korte beschrijving van de voordelen van Oxxio onder het kopje “Gratis iPad”, een hyperlink met “Stap nu over” en daaronder de tekst “lees meer over deze actie”. Door op deze laatstgenoemde link te klikken, wordt de consument op een volgende pagina geïnformeerd over de belangrijkste spelregels met betrekking tot het aanbod. Uit de eerste spelregel blijkt dat men bij afname van alleen groene stroom geen iPad cadeau krijgt, maar wel 50% korting op de aanschaf ervan. Via een in de spelregels opgenomen hyperlink zijn de volledige actievoorwaarden op te roepen.

Een banner leent zich niet voor het communiceren van alle toepasselijke actievoorwaarden, een verwijzing hiernaar is voldoende. Bovendien wordt de actie op de homepage van de website voldoende duidelijk uitgelegd en wordt de mogelijkheid geboden op eenvoudige wijze kennis te nemen van alle aan het aanbod verbonden spelregels/voorwaarden. Dat bij het alleen overstappen op groene stroom 50% korting op een nieuwe iPad wordt aangeboden, blijkt ook uit het aanklikken van het bij de overstap “gewenste product”. De consument wordt aldus tijdig – alvorens hij beslist om klant van Oxxio te worden – geïnformeerd dat het een aanbod onder voorwaarden betreft.

De mondelinge behandeling

Klager heeft zijn standpunt gehandhaafd en daarbij benadrukt dat in de bestreden banner geen verwijzing is opgenomen naar eventuele beperkende voorwaarden. Klager heeft vergelijkbare reclame-uitingen van andere energieleveranciers getoond, waaruit naar zijn mening wel duidelijk blijkt dat een actie alleen geldt bij afname van zowel stroom als gas.

Het oordeel van de Commissie

De Commissie stelt voorop de uiting te beoordelen zoals deze door klager aan haar is voorgelegd. In deze banner is geen verwijzing opgenomen naar actievoorwaarden die gelden voor het aanbod “Stap nu over en krijg de nieuwe iPad!”. Vast is komen te staan dat dit aanbod alleen geldt indien de overstap zowel stroom als gas betreft.

Naar het oordeel van de Commissie betreft deze beperking van het aanbod essentiële informatie die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over de overstap te kunnen maken. Temeer nu het ook mogelijk is alleen voor de levering van stroom naar Oxxio over te stappen, is het van belang de consument er tijdig op te wijzen dat hij bij deze overstap niet de nieuwe iPad krijgt. De mededeling dat de aangeboden iPad kan worden verkregen bij het overstappen naar gas en stroom van Oxxio en dat bij het alleen afnemen van stroom 50% korting op de aanschaf van een iPad wordt verleend, staat niet in de beschrijving van het aanbod op de homepagina, waar de link in de banner naartoe leidt, maar wordt pas getoond na het aanklikken van een hyperlink. Aldus wordt naar het oordeel van de Commissie te laat essentiële informatie over het aanbod verstrekt als bedoeld in artikel 8.3 onder c van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, acht de Commissie de bestreden uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

Ten overvloede merkt de Commissie op, dat onder deze omstandigheden een enkele verwijzing in de banner naar actievoorwaarden onvoldoende is om het misleidende karakter weg te nemen. De beperkingen die een banner qua ruimte meebrengt, zijn niet zodanig dat daarin niet de bedoelde essentiële informatie over het aanbod kan worden opgenomen.

De beslissing van de Reclame Code Commissie van 3 juli 2012

De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

Het College van Beroep (beslissing 21 september 2012)

De grieven

Het College vat de grieven als volgt samen, waarbij het College enigszins afwijkt van de nummering in het beroepschrift.

Grief 1

Ten onrechte heeft de Commissie geoordeeld dat de bestreden uiting niet is voor­zien van een verwijzing naar actievoorwaarden. Oxxio stelt uitdrukkelijk dat zij uit­sluitend banners heeft gehanteerd waarop een ver­wijzing naar de actievoorwaar-den staat. Dit geldt ook voor de gewraakte banner die uit twee be­wegende delen be­staat. Klager heeft uitsluitend een screenshot van het eerste gedeelte overge­legd. In het tweede deel van de banner verschijnt een af­beel­ding van een iPad gevolgd door de button “stap nu over” en de tekst “Zolang de voorraad strekt. Zie actie­voor­waarden op Oxxio.nl.” De Commissie had de door Oxxio overgelegde uiting dienen te beoordelen waarin naar de actievoorwaarden wordt verwezen.

Grief 2

Ten onrechte heeft de Commissie geoordeeld dat is gehandeld in strijd met artikel 8.3 aanhef en onder c van de Nederlandse Reclame Code (NRC), nu de uiting niet is voorzien van de essentiële informatie dat het aanbod alleen geldt bij afname van stroom én gas. Aan dit artikel kan uitsluitend toepassing worden gege­ven bij een uitnodiging tot aankoop. Van dit laatste is sprake indien een con­creet product met prijs wordt genoemd. Dit is in de be­streden uiting niet het geval. Dat brengt mee dat artikel 8.3 NRC in dit geval niet van toepassing is.

Grief 3

Indien artikel 8.3 onder c NRC wel van toepassing is, dan is van belang dat dit arti­kel be­langrijke nuanceringen bevat, namelijk de feitelijke context, het communi­ca­tiemedium en het toepasselijke publiek. In verband met het laatste is van belang dat de uiting is gericht op de groep Ne­der­landse consumenten die open staat voor een overstap naar een andere ener­gie­leverancier voor zowel gas als stroom. Het betreft 96% van de huishoudens. Deze groep is bereid over te stappen op stroom en gas. Slechts 4% stapt alleen over voor stroom. De uiting is voor een publiek be­stemd dat voor beide producten overstapt. Het ge­middelde lid van deze doelgroep is niet misleid als niet wordt gewezen op de desbetreffende beperkende voorwaarde.

Grief 4

Ten onrechte heeft de Commissie niet bij haar beslissing betrokken dat een banner een beperkt communicatiemedium is en dat het aanbod te veel essentiële informa­tie bevat om in een banner te communiceren. Indien Oxxio in de banner informatie  over de verplichte overstap voor stroom en gas had dienen te geven, had zij ook informatie dienen te verschaffen over onder meer con­tractsduur, leveringstarieven, heffingskorting en andere voorwaarden. Een ban­ner is daarvoor niet geschikt. Daarom heeft Oxxio gekozen voor een verwijzing naar de actievoor­waarden die op haar website staan. Gelet op die omstandigheden had de Com­mis­sie dienen te oor­delen dat het aanbod teveel essentiële informatie bevat om in de banner te commu­nice­ren, zodat Oxxio kon volstaan met naar actievoorwaar­den te verwijzen.

Grief 5

Er is geen sprake van het te laat verstrekken van essentiële informatie. Criterium is of de gemiddelde consument op tijd de essentiële informatie met betrekking tot het aanbod van Oxxio ontvangt, zodat hij een geïnformeerd besluit over een transactie kan nemen. Van de gemiddelde consument mag verwacht worden dat hij zich vooraf een redelijke inspanning getroost om de betekenis van de overeenkomst en de risico’s te doorgronden. Ook mag verwacht worden dat de consument in ieder geval bereid is de homepage van Oxxio globaal te bekijken om vervolgens de hy­perlink naar de voorwaarden aan te klikken of naar die voorwaarden te scrollen. Deze zijn bij alle aanbieders standaard onder- of bovenaan de website te raad­ple­gen. Oxxio heeft aldus geïntimeerde tijdig geïnformeerd over het feit dat hij 50% korting op de iPad zou ontvangen (in plaats van een gratis iPad) indien hij slechts over zou stappen voor stroom. De gemiddelde consument kent de waarde van iPad. Van deze consument mag worden verwacht dat hij weet dat een overstap voor uitsluitend stroom niet in verhouding staat tot de waarde van een iPad.

Het antwoord in appel

Het College vat het antwoord in appel als volgt samen.

Het is niet relevant of de banner uit (nog) andere bewegende delen bestaat omdat men na het klikken op de banner geen vermelding van toepasselijke actievoor­waar­den ziet. Geïntimeerde verwijst naar de definitie van reclame en wijst erop dat vol­gens Oxxio zelf sprake is van essentiële informatie. Er is geen goed excuus om deze informatie niet in de banner te vermelden, nu Oxxio zelf voor dit communica­tiemedium heeft gekozen. De regelgeving is bedoeld om de consument tegen mis­leiding en ontbrekende informatie te beschermen. De absolute tekst “Stap nu over en krijg de nieuwe iPad” laat niets aan duidelijkheid over. Geïntimeerde acht de overige stellingen van Oxxio verbijsterend en onjuist.

De mondelinge behandeling

Oxxio doet het beroep onder meer als volgt mondeling toelichten.

Een bewegende banner is vergelijkbaar met een televisiecommercial. Eventuele disclaimers of verwijzingen naar actievoorwaarden komen pas aan het einde van de commercial in beeld. Oxxio volgt een dergelijke werkwijze. In totaal 96% van de huishou­dens beschikt over een aansluiting voor stroom en gas, en slechts 4% voor alleen stroom. Eerstgenoemde huishoudens vormen de doelgroep van de uiting.

Geïntimeerde vult zijn eerdere stellingen onder meer als volgt aan.

Geïntimeerde heeft gereageerd op een kernaanbod zonder beperkingen. Volgens geïntimeerde nodigt de banner uit tot aankoop en is sprake van een aanbod waaraan hij Oxxio kan houden. Geïn­ti­meerde heeft stadsverwarming en komt om die reden niet aanmerking voor de aan­bieding. Geïntimeerde kon dit niet weten omdat het niet duidelijk is gecommuni­ceerd. Men moet 2 à 3 keer klikken om dit te zien, waardoor men te laat achter deze voorwaarde komt. Niet alle voorwaarden hoeven in de banner te staan, maar de onderhavige voorwaarde is essentieel.

Het oordeel van het College

1. In zijn eerste grief , inhoudende dat de Commissie ten onrechte heeft geoordeeld dat de bestreden uiting (hierna: de banner) niet is voorzien van een verwijzing naar de actievoorwaarden, heeft Oxxio gesteld dat de banner uit twee bewegende delen bestaat, waarbij in het tweede deel een verwijzing naar de actievoorwaarden staat. Geïntimeerde heeft deze stel­ling niet uitdrukkelijk weersproken en slechts aange­voerd dat als de banner uit twee delen bestaat (hetgeen hij blijkbaar niet uitsluit), dit niet relevant is voor de beoor­de­ling van de klacht. Op grond hier­van zal het College in beroep uitgaan van de juist­heid van de stellingen van Oxxio aangaande de verschijningsvorm en de inhoud van de banner. Dit impliceert dat grief 1 slaagt.

2. In de banner wordt de consument aan­gespoord over te stappen naar Oxxio als ener­gieleverancier door de woorden “Stap nu over en krijg de nieuwe iPad!”. In het tweede deel van de banner verschijnt onder meer de vol­gende tekst: “Zolang de voorraad strekt. Zie actievoorwaarden op Oxxio.nl”. Deze mededeling zal naar het oordeel van het Col­lege de gemiddelde consument niet ontgaan. In de banner is immers sprake van geani­meerde beelden, in welk kader na korte tijd ook de mededeling over de actie­voor­waarden duidelijk leesbaar en voldoende opvallend ver­schijnt. Aanne­melijk is der­halve dat de con­sument de verwijzing naar de actie­voorwaarden ziet voordat hij op de banner klikt. Ten aanzien van de aard van de banner en het toepasselijke toetsingskader overweegt het College als volgt.

3. Het College constateert dat de banner zelf geen informatie bevat over de inhoud van de transactie (de overeenkomst met betrekking tot energielevering) die met Oxxio moet worden gesloten om de iPad te kunnen ont­vangen. Informatie over de prijs en verdere informatie die van belang is voor de inhoud van het contract ont­bre­ken. Nu uit de banner aldus niet blijkt wat de inhoud is van de met Oxxio te sluiten overeenkomst, kan de consument niet geacht worden reeds op grond van de ban­ner in staat te zijn te beslissen of hij zal overstappen op het product van Oxxio. De banner kan om die reden niet als een uitnodiging tot aan­koop worden be­schouwd.

4. Het College verwerpt de stelling van Oxxio dat alleen bij een uitnodiging tot aan­koop aan artikel 8.3 aan­hef en onder c NRC kan worden getoetst. Uit de con­text waarin dit ar­tikel staat, blijkt dat het ook van toepassing is bij een re­cla­­me-uiting die de con­sument niet direct in staat stelt een transactie te doen, dat wil zeggen die voor de consu­ment onvol­doen­de informatie biedt over het gead­verteerde product en de prijs er­van om een besluit over een aankoop te nemen (vgl. HvJ EU 12 mei 2011 C-112/10 inzake Konsumen­tombudsman/Ving Sverige AB). Het College ver­wijst naar artikel 7 van Richtlijn 2005/29/EG, dat een vergelijk­bare onderverdeling van reclame-uitingen kent als (de implementatie daarvan in) artikel 8.3 aanhef en onder c NRC respec­tievelijk artikel 8.4 NRC. Dit brengt mee dat grief 2 faalt. Het College zal, in na­vol­ging van de Commissie, toetsen of sprake is van een omissie  of een verbor­gen houden van essen­tiële in­formatie in de zin van artikel 8.3 aanhef en onder c NRC.

5. Zoals vermeld, zal het de gemiddelde, oplettende consument niet ontgaan dat in de banner naar actievoorwaarden wordt verwezen. Uit deze enkele verwijzing blijkt reeds dat geen sprake is van een on­­geclau­su­leerd aanbod. De gemiddelde consu­ment kan derhalve weten dat aan bepaalde voorwaarden moet zijn voldaan om voor de gratis iPad in aan­merking te komen. Deze voorwaarden staan, zoals ook uit de banner blijkt, op de website van Oxxio en beslaan, naar het College constateert op grond van het dossier in eerste aanleg, een vol­ledige pagina op A4-formaat. De banner is niet geschikt om al deze voorwaarden te vermelden. Het gaat im­mers om een me­dium dat qua ruimte aan­zienlijke beperkin­gen heeft. Beoordeeld dient ver­volgens te worden of, rekening houdend met deze beperkin­gen, de specifieke voor­waarde dat men uit­sluitend voor de iPad in aanmerking komt indien men zowel op gas als op stroom overstapt, dusda­nig es­sen­tieel is dat deze reeds in de banner had dienen te worden genoemd, gelet op alle om­standigheden van het geval.

6. Oxxio heeft voldoende aannemelijk ge­maakt dat 96% van de huishoudens be­schikt over een aansluiting voor zowel stroom als gas, alsmede dat consumenten bij voor­keur voor beide producten ge­lijktijdig overstappen om te voorkomen dat men met twee afzonderlijke leveranciers een contract dient af te sluiten. Hieruit volgt dat de meeste consumenten (kunnen) voldoen aan de voorwaarde dat men gelijktijdig voor stroom en gast overstapt. Blijkbaar is het slechts voor een kleine groep consumen­ten die in een bijzondere, niet gebruikelijk te achten situatie ver­keren, niet mogelijk aan deze voorwaarde te voldoen. Geïntimeerde behoort tot deze uit­zonderings­groep, nu hij gebruik maakt van stadsver­war­ming. Naar het oor­deel van het College had geïntimeerde dienen te beseffen dat zijn situatie wezenlijk afwijkt van de gemid­delde consument die zowel gas als elektriciteit afneemt en op wie de reclame-uiting geacht kan worden te zijn gericht. Aldus lag het, op grond van de verwij­zing in de banner naar de actievoorwaarden, op de weg van geïn­ti­meerde om op de web­site van Oxxio te infor­me­ren of ook in zijn bijzondere, van de gebrui­kelijke situatie afwij­kende situatie, aan­spraak kon worden gemaakt op de iPad.

7. Op grond van het voorgaande leidt het onvermeld laten van bedoelde uitzondering in de banner niet tot het oordeel dat essentiële informatie in de zin van artikel 8.3 aanhef en onder c NRC ontbreekt. Ook overigens acht het College de uiting niet misleidend. Nu grieven 3 tot en met 5 slagen, dient te worden beslist als volgt.

De beslissing

Het College vernietigt de beslissing van de Commissie en wijst de klacht alsnog af.