De bestreden reclame-uiting

Het betreft een televisiereclame waarin een man, die bij een bank lijkt te werken, zegt:

“Fijn dat ik u iets mag vertellen over LeasePlan Bank, de meest transparante internetspaarbank van Nederland. Neem bijvoorbeeld de spaarrente, die is gekoppeld aan een objectieve rentegraadmeter, de Euribor, die je gewoon online kunt volgen. Zo weet ik precies wat de rente van LeasePlan Bank doet en is het helder waar mijn spaarcenten aan toe zijn. En dat is wel zo prettig”.

Ten slotte wordt de man kennelijk door een collega aangesproken met: “Thijs, kun je mij even helpen met die tweezitter, waarop “Thijs”, aangekomen in de naastgelegen showroom van een meubelzaak van een stel hoort dat het een nieuwe bank zoekt.

De klacht

Gesuggereerd wordt dat LeasePlan Bank (LPB) zeer transparante rentetarieven hanteert. Er is inderdaad sprake van een koppeling met Euribor, maar Euribor maakt slechts een zeer beperkt gedeelte van het LPB percentage uit. In juli 2012 betrof het slechts 14%. (0,37% van 2,57%). De rest is zogenaamde “opslag”. Deze opslag wordt door LPB naar believen naar boven of beneden aangepast en is niet aan Euribor gekoppeld. In het derde kwartaal is de opslag bijvoorbeeld verlaagd van 2,3% naar 2,2%. Het grootste deel van het rentecomponent is dus niet transparant. Dit blijkt niet uit de commercial en om die reden vindt klager de uiting misleidend. 

Het verweer

De opslag wordt niet “naar believen naar boven of beneden aangepast”, maar wordt aan het begin van ieder kwartaal opnieuw door adverteerder vastgesteld om daarmee de marktontwikkelingen te kunnen volgen. Als de opslag in een kwartaal is vastgesteld, zal deze de rest van het kwartaal, behalve in geval van zeer uitzonderlijke omstandigheden,  hetzelfde blijven en ook exact de Euribor volgen.

Adverteerder legt een grafiek over van de rente die adverteerder op haar internetspaarrekening biedt.  Uit de grafiek blijkt ook hoe die rente zich verhoudt tot de Euribor. De rente van adverteerder is gekoppeld aan de Euribor. Adverteerder heeft nooit gesteld dat haar rente 1-op-1 de Euribor volgt.

Waar adverteerder een rentevergoeding aanbiedt die bestaat uit Euribor + toeslag, is dit bij andere aanbieders onduidelijk, althans bij adverteerder niet bekend.

Spaarders bij adverteerder weten waar zij aan toe zijn, aangezien de Euribor online te volgen is. De rente wordt maandelijks gecommuniceerd en staat voor die maand vast. De opslag wordt ieder kwartaal opnieuw vastgesteld en gecommuniceerd.

Het oordeel van de Commissie

Door de uitspraak “Neem bijvoorbeeld de spaarrente, die is gekoppeld aan een objectieve rentegraadmeter, de Euribor, die je gewoon online kunt volgen. Zo weet ik precies wat de rente van LeasePlan Bank doet” kan gemakkelijk de indruk ontstaan dat men door het enkele online volgen van de Euribor geïnformeerd is over de hoogte van de door LeasePlan Bank gehanteerde spaarrente. Die indruk is echter onjuist, omdat de spaarrente mede wordt bepaald door de door adverteerder aan het begin van ieder kwartaal vast te stellen “opslag”.

Adverteerder heeft niet weersproken dat Euribor slechts een zeer beperkt gedeelte van de spaarrente uitmaakt, in juli 2012 bijvoorbeeld 14%. Het overgrote deel van de rente hangt af van de door de bank zelfstandig per kwartaal vast te stellen opslag, waarvan de bepalende factoren niet duidelijk zijn.

Nu in de uiting geenszins naar de opslag wordt verwezen, acht de Commissie de uiting voor de gemiddelde consument onduidelijk ten aanzien van de voordelen van het product als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Nu de gemiddelde consument er bovendien toe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

De beslissing van de Reclame Code Commissie van 16 augustus 2012

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

Het College van Beroep (beslissing van 2 oktober 2012)

De grieven

Het College vat de grieven als volgt samen.

De bestreden reclame-uiting was niet bedoeld om een product te verkopen of con­sumenten er toe aan te zetten een transactie met LeasePlan Bank aan te gaan. De bedoeling van de reclame was naamsbekendeid te genereren (“branding”). Klan­ten van LeasePlan Bank kunnen overigens uitsluitend via haar website een spaar­reke­ning openen, nu zij een internetspaarbank is. Op de website wordt op diverse plaat­sen duidelijk ver­meld dat de rente bestaat uit “Euribor + opslag”, en dat Lease­Plan Bank de op­slag eenmaal per kwartaal vaststelt. In het aanvraagproces wordt spe­cifiek ge­vraagd om alle informatie op de website goed door te lezen. Het betreft on­der meer informatie over de opbouw en de totstand­koming van de rente. De con­sument dient akkoord te gaan met de alge­mene voorwaarden en de pro­duct­voor­waarden waarnaar in het aanvraagproces wordt verwezen en waarnaar ook wordt gelinkt. De Commissie heeft op grond van het voorgaande ten onrechte geoor­deeld dat de gemiddelde consument door de re­cla­me-uiting er toe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet zou hebben genomen.

Het antwoord in appel

De grieven zijn gemotiveerd weersproken.

Het oordeel van het College

1. De grieven lenen zich voor gezamenlijke behandeling.

2. LeasePlan Bank heeft in de eerste plaats aangevoerd dat de gemiddelde consu­ment door de uiting (de televisiecommercial) niet ertoe wordt gebracht of kan wor­den gebracht een besluit over een transactie te nemen. LeasePlan Bank stelt dat van een dergelijk besluit geen sprake kan zijn, nu de televisie­commer­cial slechts is be­doeld om naams­be­kendeid te ge­ne­reren (“branding”). Het College verwerpt deze stelling. De intentie van de ad­ver­teer­der is niet van doorslaggevende betekenis bij de beoordeling van de vraag of de ge­middelde consument door de recla­me-uiting tot een transactie zal (kunnen) besluiten. In plaats daarvan dient aan de hand van alle omstandigheden van het geval te worden beoordeeld of de reclame geacht kan worden een bepaald effect te hebben op het economische gedrag van de gemid­delde consument, en zo ja, welk effect. Het College oordeelt daarover als volgt.

3. In de televisiecommercial wordt gezegd dat LeasePlan Bank de meest trans­­parante inter­netspaarbank van Nederland is, in welk kader wordt verwezen naar het feit dat bij LeasePlan Bank de spaarrente is gekoppeld “aan een objectieve rente­graad­meter, de Euribor, die je gewoon online kunt volgen”, gevolgd door de mededeling “Zo weet ik precies wat de rente van LeasePlan Bank doet en is het helder waar mijn spaarcenten aan toe zijn”. Het College is met geïntimeerde van oordeel dat deze aanprijzing de ge­mid­del­­de con­sument ertoe kan brengen een spaarrekening bij Lease­Plan Bank te ope­nen. Met name de mededeling dat bij dit product de rente is gekoppeld aan de “ob­jectieve” Euribor, in combinatie met de mededeling dat de ren­te­ont­wikkeling online te raadplegen is, zal voor de gemiddelde consument aan­lei­ding kunnen zijn om een spaarrekening bij LeasePlan Bank te openen. Deze me­de­de­lingen kunnen immers door die consument worden opgevat als een specifiek voordeel dat LeasePlan Bank met haar product biedt. Ten aanzien van de vraag of de ge­mid­delde consument over dit product juist en volledig is geïn­formeerd, over­weegt het College als volgt.

4. In de televisiecommercial wordt uitsluitend Euribor genoemd als omstandigheid die de hoogte van de door LeasePlan Bank uit te keren spaarrente beïnvloedt. Er wordt daar­bij een rechtstreeks en oorzakelijk verband verondersteld tus­sen de ver­ande­ring in Euribor en deze spaarrente. De uiting wekt aldus de indruk dat de ontwikke­ling van Euribor altijd en als enige be­pa­lend is voor veran­deringen in de hoog­te van de door LeasePlan Bank te vergoeden spaarrente, en dat volstaan kan worden met Euribor te raadplegen om inzicht in die veranderingen te krijgen. In beroep staat evenwel als on­be­stre­den vast dat Euribor slechts een deel van deze ­rente vormt. Voor het reste­ren­de deel is sprake van een op­slag die LeasePlan Bank zelfstandig en naar eigen in­zicht vast­stelt, zodat in zoverre geen sprake is van een “objectie­ve” en extern te raadplegen “graad­meter”. Niet in geschil is dat de vast­stel­ling van de opslag bovendien kan mee­­bren­gen dat de hoog­te van de door LeasePlan Bank berekende spaarrente zich anders ont­wikkelt dan Euribor. Dit blijkt ook uit de gra­fiek waarnaar geïn­timeerde in zijn ver­weer­schrift ver­wijst en die hij kennelijk heeft ontleend aan de website van Lease­Plan Bank. Terecht heeft de Commissie de te­le­visie­commer­cial om die reden mislei­dend geacht. Immers, anders dan de gemid­del­de consument op grond van de uiting zal verwachten, is Euribor niet zonder meer beslis­send voor de ontwikkeling van de spaarrente van LeasePlan Bank en kan ook niet altijd worden volstaan met Euribor te raadplegen over renteschommelingen.

5. Het feit dat op de website van Lea­se­Plan Bank op diverse plaat­sen zou staan dat de rente bestaat uit “Euribor + opslag” en dat LeasePlan Bank de op­slag eenmaal per kwartaal vaststelt, neemt de mis­lei­ding die het gevolg is van het voor­gaande niet weg. Immers, ook indien de consu­ment door middel van de informatie op de website op juiste wijze over deze opslag zou worden geïnformeerd voordat hij een spaarrekening opent (het College heeft dit niet afzonderlijk getoetst), doet dat niet  af aan het oordeel dat de tele­vi­sie­commercial op grond van het voorgaande mislei­dend is. De televisiecommercial is een zelfstandige reclame-uiting die, los van de op de website te verstrekken informatie, aan de bepalingen van de Neder­landse Reclame Code dient te voldoen.

6. Derhalve dient te worden beslist als volgt.

De beslissing

Bevestigt de beslissing van de Commissie.